Ai chủ mưu vụ pha thêm 14 chất khác vào Sữa học đường Hà Nội?

Với 14 loại vi chất bổ sung vượt quy định vào sữa tươi cho Sữa học đường mà chưa qua lâm sàng, nếu có vấn đề gì về sức khỏe học sinh, ai sẽ chịu trách nhiệm?

>>Vụ trưởng nhân danh Bộ trưởng tiếp tay cho Nestlé Milo 'chui' vào Sữa học đường?
>>Kết luận của Sở Y tế Thái Nguyên về sữa Fami Kid khiến nhiều phụ huynh bức xúc

Ngày 9/4, Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam có bài phản ánh, Vinamilk pha vượt quy định 14 loại vitamin, khoáng chất vào Sữa học đường Hà Nội;

Việc này trái với Quyết định số 1340/QĐ-TTg ngày 8/7/2016 của Thủ tướng Chính phủ, Quyết định 5450/QĐ-BYT ngày 28/9/2016 của Bộ Y tế về Sữa học đường.

Tại sao Vinamilk lại pha thêm 14 loại vitamin và khoáng chất ngoài quy định vào Sữa học đường cho Hà Nội?

Tại sao Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội hai lần gửi công văn tới Bộ Y tế hỏi về sản phẩm sữa học đường và nhận được phúc đáp rõ ràng về khuyến nghị 3 vi chất có thể bổ sung, nhưng rồi lại bỏ mặc Vinamilk pha vượt quy định 14 loại vi chất vào Sữa học đường cho con trẻ?

Báo Kinh tế và Đô thị ngày 25/9/2018 dẫn lời Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Phạm Xuân Tiến khẳng định với báo giới:

Sữa trong chương trình Sữa học đường khác so với những sữa tươi đang bán trên thị trường, được dán tem riêng, không bán ngoài thị trường.

"Sữa này được bổ sung thêm một số vi chất theo khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng Quốc gia để tăng chiều cao và phát triển thể lực cho trẻ, lượng bổ sung phù hợp với từng lứa tuổi trong học đường" - ông Phạm Xuân Tiến nhấn mạnh.

Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo kiêm Phó trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo Sữa học đường Hà Nội Chử Xuân Dũng trong ngày phát động chương trình 2/1/2019, ảnh: hanoi.gov.vn.

3 vi chất mà Viện Dinh dưỡng khuyến nghị Hà Nội, chúng tôi đã phản ánh trong bài viết trước. Vậy thầy Phạm Xuân Tiến giải thích thế nào về việc, Vinamilk pha thêm vào Sữa học đường cho học sinh Thủ đô những 17 vi chất, vượt khuyến nghị, vượt quy định 14 loại vi chất?

Hà Nội dùng chung loại sữa pha thêm 17 vi chất của Vinamilk cho học sinh từ mầm non đến hết bậc tiểu học, liệu có thể gọi là "lượng bổ sung phù hợp với từng lứa tuổi trong học đường" như khẳng định của thầy Phạm Xuân Tiến?

Thầy Phạm Xuân Tiến tuyên truyền về Sữa học đường rất bài bản và chuyên nghiệp, nhưng dường như lại không hiểu rõ về sản phẩm Sữa học đường nói chung và sản phẩm Hà Nội "đặt hàng" nói riêng.

Sữa tươi đã có đủ vi chất dinh dưỡng cần thiết

Trong bài viết "Mỗi ngày, uống bao nhiêu sữa thì tốt" đăng trên website www.vinamilk.com.vn của Công ty Cổ phần Sữa Việt nam (Vinamilk) ngày 8/8/2016, hãng sữa này khẳng định:

"Sữa tươi là nguồn thực phẩm có đầy đủ các nhóm dinh dưỡng như chất béo, vitamin và khoáng chất. Uống sữa đều đặn giúp cơ thể phát triển toàn diện về cả thể chất và trí não...[1]

Biết rõ sữa tươi đã đủ dinh dưỡng và vi chất cần thiết, không hiểu sao Vinamilk lại pha thêm 17 loại vi chất cho học sinh Hà Nội sử dụng?

Báo Đại biểu Nhân dân ngày 6/11/2018 có bài phỏng vấn các chuyên gia về việc làm thế nào để thực hiện hiệu quả Chương trình Sữa học đường.

Bài viết dẫn lời Phó giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết:

Bản thân sữa tươi đã hoàn thiện về mặt dinh dưỡng.

Do vậy, nếu nghiên cứu bổ sung vi chất để trẻ tăng chiều cao thì không phải tất cả trẻ đều có nhu cầu này.

Thực tế, các hãng sữa đã sản xuất các sản phẩm sữa công thức để tác động tới các nhóm trẻ nhất định như còi xương, mắc một chứng bệnh nào đó…

Sữa dùng trong đại trà sẽ rất khó làm được điều này.

Muốn làm, phải tiến hành nghiên cứu trên từng nhóm đối tượng cụ thể như ở thành thị, nông thôn, nhóm tuổi để quyết định sẽ uống sữa nào, bổ sung những chất gì chứ không thể uống đồng loạt cùng một loại sữa với các vi chất được bổ sung như nhau.

Chủ tịch Hiệp hội Sữa Việt Nam Trần Quang Trung bổ sung:

"Theo thông lệ quốc tế thì chẳng nước nào có quy chuẩn riêng cho sữa học đường. Tôi đã sang Hàn Quốc và Thái Lan, họ chỉ dùng sữa tươi hoàn toàn.

Riêng Thái Lan chỉ đưa ra quy định hàm lượng tối thiểu protein, canxi trong sữa là bao nhiêu.

Còn ở Hàn Quốc, nếu trẻ bị dị ứng đường lactose trong sữa động vật sẽ được uống sữa đậu nành thay thế, tức về mặt tâm lý thì không có gì khác biệt.

Chúng ta cứ loay hoay phải tạo loại sữa khác biệt là không nên.

Chưa kể, nếu cho phép bổ sung vi chất vào sữa tươi thì đâu còn là sữa tươi nữa! Khi đó, chúng ta sẽ gắn mác cho sữa là gì? Có phải thực phẩm bổ sung không?” [2]

Giáo sư Trần Quang Trung đã tiên liệu đúng. Trên bao bì sản phẩm "100% sữa tươi học đường" của Vinamilk, cả loại có đường lẫn loại không đường, đều đã ghi rõ 4 chữ "Thực phẩm bổ sung". [3] [4]

Thông tin công bố sản phẩm Sữa học đường của Vinamilk đã cho thấy tiên liệu của Giáo sư Trần Quang Trung là chính xác, ảnh chụp màn hình quy cách mẫu mã Vinamilk công bố sản phẩm "thực phẩm bổ sung Sữa tươi tiệt trùng không đường".

Chúng tôi sẽ phân tích lý do / mục đích gắn mác cho sữa là "thực phẩm bổ sung" cũng như các quy định pháp lý liên quan trong một bài viết khác.

Bổ sung vitamin, vi chất quá liều cũng gây nguy hại đến sức khỏe

Thầy Phạm Xuân Tiến nhiệt tình tuyên truyền quảng bá về loại sữa học đường Hà Nội "nhiều vi chất hơn sữa tươi đang bán trên thị trường", không rõ là xuất phát từ nhận thức và thông tin do Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội chuẩn bị, hay thầy chỉ nói lại những gì do nhà cung cấp soạn sẵn.

Thầy Phạm Xuân Tiến ví von: "Mỗi tháng, phụ huynh học sinh đóng tiền uống sữa học đường hết khoảng 70.000 đồng. Số tiền này tôi vẫn nói vui là bằng giá của 2 bát phở ăn buổi sáng." [5]

Phải chăng vì hiệu quả của quá trình tuyên truyền, quảng bá này, nên ngày 8/4/2019 Báo Kinh tế và Đô thị có bài "Nhiều lợi ích không ngờ, phụ huynh Hà Nội "ngất ngây" với Sữa học đường"?

Lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội bám rất sát, chỉ đạo rất quyết liệt các giải pháp tăng tỉ lệ % tham gia uống Sữa học đường cho thấy một sự mẫn cán đáng kể với công việc.

Thầy Phạm Xuân Tiến, Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, ảnh: VTV.vn

Nhưng việc quan trọng là đảm bảo ly sữa học đường đến với các em học sinh là sữa tươi đúng nghĩa, đúng với Quyết định 1340/QĐ-TTg của Thủ tướng, Quyết định 5450/QĐ-BYT của Bộ Y tế thì có vẻ như quý thầy lãnh đạo Sở lại rất lơ là.

Trong khi Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội có đầy đủ công cụ trong tay.

Mặt khác, trước khi đấu thầu mua Sữa học đường, chúng tôi cũng nhiều lần góp ý với đơn vị này, cần có tiêu chí kiểm soát năng lực đầu vào sữa tươi nguyên liệu của các doanh nghiệp dự thầu. Nhưng mọi góp ý này đều không được tiếp thu.

Ngược lại, lãnh đạo Sở tiếp tục tuyên truyền, quảng bá cho sản phẩm "Hà Nội đặt hàng riêng" một cách chuyên nghiệp và thành thạo. Cuối cùng, sản phẩm dành riêng cho Hà Nội cũng không phải, mà lại còn trái quy định của Thủ tướng và Bộ Y tế.

Sự tắc trách này do Sở tin tưởng tuyệt đối vào Vinamilk, hay Vinamilk làm theo đặt hàng riêng của Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội?

Phải chăng tỉ lệ % tham gia (tỉ lệ mua hàng của Vinamilk) mới thực sự là mối quan tâm của lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, còn chất lượng sản phẩm thế nào đã có bên Y tế lo (Sở Y tế Hà Nội chỉ là đơn vị phối hợp)?

Trong thực tế các chuyên gia cũng đã cảnh báo về những mối nguy hiểm với sức khỏe khi bổ sung quá liều các vi chất.Pha vượt quy định đến 14 vi chất chỉ để tạo ra "cái riêng" nhằm độc quyền cung cấp cho thị trường 1,3 triệu học sinh mầm non và tiểu học Thủ đô sử dụng ổn định với gói ngân sách 1200 tỷ đồng?

Thừa can-xi có thể bị sỏi thận, tăng huyết áp và xương cốt hóa sớm; thừa sắt dẫn đến gan nhiễm sắt, tim nhiễm sắt dẫn đến suy tim; thừa vitamin D có thể bị thiểu năng, kém trí tuệ, thậm chí suy thận và tử vong nhanh...[6]

Thầy Phạm Xuân Tiến, lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội có biết điều này, hay tỉ lệ % tham gia Chương trình Sữa học đường với các thầy mới quan trọng?

Mỗi ngày một hộp sữa có thể chưa gây ra vấn đề gì trông thấy, nhưng cả năm uống sữa bổ sung thừa vi chất tích lũy trong cơ thể mới gây ra các vấn đề sức khỏe sau này thì sao?

Vậy đằng sau sự theo đuổi quyết liệt của Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội về con số % tỉ lệ tham gia cùng các giải pháp chỉ đạo gắt gao, có còn động lực nào khác?

Nay thầy Phạm Xuân Tiến cũng như lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội sẽ ăn nói thế nào với Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố và cha mẹ học sinh thụ hưởng Sữa học đường về việc Vinamilk đã bổ sung 17 vi chất vào sữa tươi vốn đã đầy đủ vi chất dinh dưỡng?

Thứ nhất là việc bổ sung này chưa hề qua nghiên cứu lâm sàng, thứ hai là số lượng vi chất bổ sung vượt quy định của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Y tế 14 loại.

Nếu sau này các em có vấn đề gì về sức khỏe, ai sẽ là người chịu trách nhiệm? Thiết nghĩ đã đến lúc cả bên mời thầu là Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội lẫn bên trúng thầu là Vinamilk, cần đưa ra câu trả lời thỏa đáng.

Sức khỏe của hàng triệu trẻ em Thủ đô đâu phải chuyện đùa.

1200 tỷ đồng vốn ngân sách quý báu được Hội đồng nhân dân thành phố phê duyệt cho Chương trình Sữa học đường, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội dùng mua sản phẩm không đúng quy định của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Y tế, sau này quyết toán ra sao?

Trong bài viết tới, chúng tôi sẽ tiếp tục phân tích về việc bổ sung vượt quy định đến 14 loại vi chất dinh dưỡng vào Sữa học đường Hà Nội, và liệu sản phẩm các em học sinh Thủ đô đang uống có còn là sữa tươi?

Tài liệu tham khảo:

[1]https://vinamilk.com.vn/sua-tuoi-vinamilk/vi/dinh-duong/moi-ngay-uong-bao-nhieu-sua-thi-tot/

[2]http://daibieunhandan.vn/ONA_BDT/NewsPrint.aspx?newsId=412875

[3]https://vinamilk.com.vn/cong-bo-san-pham/wp-content/uploads/cbsp/PA-000066-CBTTSP-11-NCPT-18-Final.pdf

[4]https://vinamilk.com.vn/cong-bo-san-pham/wp-content/uploads/cbsp/PA-000016-CBTTSP-01-NCPT-19-Final.pdf

[5]https://vtv.vn/giao-duc/tien-uong-sua-hoc-duong-moi-thang-chi-bang-2-bat-pho-2018092600541994.htm

[6]http://viendinhduong.vn/vi/dinh-duong-tre-em/khi-nao-tre-can-bo-sung-vitamin-va-khoang-chat-bang-thuoc.html

Hồng Thủy (Giáo dục Việt Nam)