Từ việc hàng loạt cá nhân bị xử phạt hành chính do đăng tin sai sự thật liên quan đến dịch bệnh COVID-19 tại nhiều địa phương, cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần tỉnh táo để không trở thành nạn nhân của tin giả.

Những ngày này, Việt Nam tiếp tục đối mặt với làn sóng lây nhiễm COVID-19 ở mức độ nguy hiểm hơn. Tuy nhiên, bên cạnh công tác phòng chống dịch bệnh thì người dân và cơ quan chức năng cũng đang đối mặt với nạn tin giả liên quan đến dịch bệnh xuất hiện nhiều trên không gian mạng, đặc biệt là mạng xã hội. Từ việc hàng loạt cá nhân bị xử phạt hành chính do đăng tin sai sự thật liên quan đến dịch bệnh COVID-19 tại nhiều địa phương, cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần tỉnh táo để không trở thành nạn nhân của tin giả.

Trước những diễn biến phức tạp, khó lường của dịch COVID-19 trên toàn cầu, nguy cơ đợt dịch thứ 4 xâm nhập vào Việt Nam đang hiện hữu. Một lần nữa Việt Nam được đặt vào tình thế phải chủ động, quyết liệt hơn nhằm ngăn chặn dịch từ sớm, từ xa, toàn hệ thống chính trị vào cuộc với trách nhiệm cao nhất.

Mạnh mẽ hơn, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ ngày 5/5, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo phòng chống dịch COVID-19 phải bằng một tư duy chiến lược mới, đó là chuyển trạng thái chống dịch từ phòng ngự sang chủ động tấn công. Thêm một lần, Thủ tướng nêu thông điệp "chống dịch như chống giặc", phải “bảo vệ đất nước từ sớm, từ xa” bằng các biện phòng dịch chủ động, quyết liệt, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Điều đó đã cho thấy quyết tâm của Chính phủ, cũng như tiếp thêm niềm tin chiến thắng dịch bệnh cho người dân trong những ngày này.

Không chỉ bắn vào quá khứ, từ bất đồng, mâu thuẫn đến lún sâu vào suy thoái tư tưởng chính trị, “tự diễn biến", "tự chuyển hóa”; từ những hận thù cá nhân đến bị các thế lực thù địch kích động, lôi kéo, họ đã bắn vào chính mình.

Có những người từng mang trên mình bộ quân phục nhưng đã đánh mất đi điều thiêng liêng nhất: Danh hiệu Bộ đội Cụ Hồ. Từ niềm tự hào binh nghiệp cách mạng, họ đã đánh mất tất cả, đánh mất danh dự, đánh mất niềm tin của gia đình, bạn bè, đồng đội, nhân dân và đánh mất chính bản thân mình!

Ngược dòng và đánh mất

Ít ai biết rằng vị tiến sĩ, doanh nhân trên đã từng là một sĩ quan, con trai duy nhất trong gia đình có cha là liệt sĩ chống Pháp và được Đảng, Nhà nước cử đi học ở châu Âu những năm chiến tranh chống Mỹ, được trọng dụng với nhiều vị trí công tác tốt sau này lại trở thành kẻ chống phá đất nước. Vậy mà càng về sau, vị tiến sĩ này càng đổi màu, suy thoái về tư tưởng chính trị. Ông ta đứng tên trong những đơn, thư đòi đổi tên Đảng, tên nước, xóa bỏ Hiến pháp, thay đổi chế độ; từng cùng nhóm “Diễn đàn xã hội dân sự 21” sang Đức trình bày kế hoạch về lật đổ chế độ ở Việt Nam; thường xuyên nói, viết trên các hãng truyền thông nước ngoài để đưa ra các luận điệu xuyên tạc, chống phá. Ông ta còn lập ra cái gọi là “Quỹ tù nhân lương tâm”, xuyên tạc sự thật về các vụ án Đồng Tâm, Hồ Duy Hải.

Những người từng là đồng đội với ông có lẽ giờ đây sẽ cảm thấy rất xấu hổ khi ông đã làm vấy bẩn bộ quân phục và lún sâu trong vũng bùn đen tối, quay lưng lại với đất nước, với dân tộc, làm tổn thương cả máu xương và sự hi sinh của người cha liệt sĩ.

Có một người “cùng hội cùng thuyền” với ông ta, là một nhà thơ từng đi qua cuộc kháng chiến chống Mỹ với nhiều áng thơ dạt dào lý tưởng thì nay lại có lúc phát ngôn tùy tiện, phỉ báng cả hình tượng Anh hùng liệt sĩ. Chính nhà thơ này từng nhắc người lính thời bình đừng quên ánh trăng nơi chiến trường song chính ông ta lại phản bội ánh trăng bằng việc tham gia các hội, nhóm đòi xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng, phi chính trị hóa quân đội.

Sự hi sinh, cống hiến của quân đội ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cũng như bộ đội tình nguyện là vô giá, thiêng liêng vậy nhưng gần đây, có những đối tượng xét lại lịch sử, đưa ra những quan điểm lệch lạc trong những bài viết, cuốn sách để muốn xóa nhòa, đảo ngược chân lý. Họ cho rằng, chẳng nên tổ chức ăn mừng chiến thắng, mừng Tết Độc lập, Tết Thống nhất bởi “phe nào thắng thì nhân dân đều bại”. Họ núp bóng hòa hợp dân tộc để đánh đồng công-tội, coi nhẹ xương máu, hi sinh của bao triệu người đã đánh đổi vì hòa bình, hạnh phúc hôm nay.

Nhiều loại vũ khí, khí tài hiện đại của Pháp, trong đó có không ít loại mang nhãn hiệu Mỹ bị quân ta phá hủy hoặc thu được trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Ảnh: Tư liệu TTXVN

Kết hợp sức mạnh dân tộc (SMDT) với sức mạnh thời đại (SMTĐ) là vấn đề có tính quy luật trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa (XHCN). 

Trong quá trình đổi mới, Đảng ta ngày càng nhận thức rõ hơn sự kết hợp này trong bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, trở thành bài học kinh nghiệm quý báu đối với Đảng và nhân dân ta. Trên cơ sở vận dụng sáng tạo những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh, quán triệt sâu sắc bài học kinh nghiệm về sự kết hợp này qua 35 năm đổi mới, nắm bắt những thời cơ, thuận lợi và thách thức, khó khăn đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, Đại hội XIII tiếp tục khẳng định, phát triển những quan điểm về kết hợp SMDT với SMTĐ trong bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.  

TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI XÂY DỰNG, PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC THEO ĐỊNH HƯỚNG XHCN

Xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc XHCN là hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam. Trong suốt tiến trình cách mạng, Đảng và nhân dân ta chưa khi nào xem nhẹ, tách rời hai nhiệm vụ này, nhất là thời kỳ đổi mới. Nghị quyết Trung ương 8 khóa IX và Nghị quyết 28-NQ/TW khóa XI, Đảng ta đã chỉ ra mối quan hệ giữa xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN. Trong đó, xây dựng phát triển mọi mặt để bảo vệ vững chắc Tổ quốc và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình là điều kiện tiên quyết để xây dựng, phát triển đất nước. Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011), Đảng ta tiếp tục khẳng định quan điểm này. 

Trong Văn kiện Đại hội XII, Đảng ta nêu quan điểm: “Kết hợp phát huy sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”⁽¹⁾.

Trong Văn kiện Đại hội XIII, Đảng ta xác định tư tưởng về kết hợp SMDT với SMTĐ ngay trong chủ đề Đại hội: “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy ý chí, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa⁽²⁾.Điều này cho thấy, việc kết hợp SMDT với SMTD là một trong những vấn đề hệ trọng được quan tâm nhất trong công tác lãnh đạo của Đảng đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Xây dựng và bảo vệ là quy luật của mọi quốc gia dân tộc, là đường hướng chiến lược của cách mạng Việt Nam. Xét ở phương diện bảo vệ Tổ quốc, thì xây dựng, phát triển toàn diện kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh là cơ sở, tiền đề, là phương thức để bảo vệ vững chắc Tổ quốc XHCN. Đến lượt nó, bảo vệ vững chắc Tổ quốc là điều kiện rất quan trọng để xây dựng, phát triển đất nước theo định hướng XHCN. Mặt khác, trong xây dựng cũng hàm chứa nội dung bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa. Đảng ta nhấn mạnh: “Xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành một nước phát triển, theo định hướng XHCN”⁽­³⁾.

PHÁT HUY CAO NHẤT SỨC MẠNH TỔNG HỢP

Đây là mục tiêu của kết hợp SMDT với SMTĐ trong bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, đã được Đảng ta đề cập trong một số văn kiện, nghị quyết chuyên đề về bảo vệ Tổ quốc. Nghị quyết Trung ương 8, khóa IX, Đảng ta xác định: “ra sức phát huy nội lực, đồng thời tranh thủ tối đa và khai thác mọi thuận lợi ở bên ngoài”; đồng thời nhấn mạnh ở quan điểm thứ ba: “Sức mạnh bên trong là nhân tố quyết định”⁽⁴⁾. Ở đây, dường như “nội lực” - yếu tố bên trong của đất nước được xem là “sức mạnh dân tộc”; và “thuận lợi ở bên ngoài”, hay yếu tố bên ngoài - ngoại lực,  được xem là “sức mạnh thời đại”. Điều đó đúng, nhưng chưa đủ, chưa toàn diện. 

Để thực hiện có hiệu quả mục tiêu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới theo tinh thần Nghị quyết TW8, khóa IX, Nghị quyết 28-NQ/TW khóa XI yêu cầu phải nắm vững một trong các quan điểm chỉ đạo là: Phát huy cao nhất sức mạnh của dân tộc kết hợp với sức mạnh của thời đại. Phát huy mạnh mẽ nội lực là nhân tố quyết định; đồng thời tranh thủ tối đa mọi thuận lợi từ bên ngoài. Với nhận thức biện chứng, sâu sắc hơn nội hàm “sức mạnh của dân tộc” và “sức mạnh của thời đại”, Nghị quyết không chỉ đặt vấn đề “phát huy nội lực” và “kết hợp phát huy nội lực với tranh thủ tối đa mọi thuận lợi từ bên ngoài”, mà còn bổ sung thêm mệnh đề “Phát huy sức mạnh của dân tộc kết hợp với sức mạnh của thời đại”. Rõ ràng, sức mạnh của dân tộc không chỉ là sức mạnh nội lực và không chỉ bó hẹp ở sức mạnh bên trong, bởi nó còn bao gồm cả một phần ngoại lực cần được huy động cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Đó chính là nguồn lực to lớn về vật chất và tinh thần, cùng nguồn lực tài chính và tấm lòng hướng về cội nguồn của hàng triệu người Việt Nam ở nước ngoài, vốn đã được coi “là một bộ phận không tách rời của cộng đồng dân tộc Việt Nam”⁽⁵⁾. 

Đến Văn kiện Đại hội XIII, Đảng ta chỉ rõ: “Phát huy cao nhất sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị kết hợp với sức mạnh thời đại, tranh thủ tối đa sự đồng tình, ủng hộ của cộng đồng quốc tế để bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân, chế độ xã hội chủ nghĩa, nền văn hóa và lợi ích quốc gia - dân tộc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, an ninh quốc gia, an ninh con người; xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn, lành mạnh để phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa”⁽6). Đó là sự nhất quán và phát triển tư duy nhận thức của Đảng trước những biến đổi của tình hình thực tiễn tác động, ảnh hưởng, chi phối trực tiếp đến nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. 

Mệnh đề “Phát huy cao nhất sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị kết hợp với sức mạnh thời đại” cho thấy, Đảng ta nhấn mạnh đến yếu tố “sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc” chứ không chỉ “sức mạnh dân tộc”. Đó là sức mạnh tổng hợp của các yếu tố nội lực - trong nước cả về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng - an ninh và nguồn lực vật chất, tinh thần của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, không phải là sự cộng lại cơ học  của các yếu tố cấu thành “sức mạnh dân tộc”. Hơn nữa, Văn kiện lần này bổ sung mệnh đề “của cả hệ thống chính trị” trong mục tiêu “phát huy cao nhất…” là bổ sung, nhấn mạnh đến sức mạnh của hệ thống chính trị, từ tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ và cơ chế vận hành để bảo đảm vai trò quan trọng của các thành tố ấy trong xây dựng, phát huy các yếu tố “sức mạnh dân tộc” kết hợp với sức mạnh thời đại để bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Điều này, thể hiện sự lô gic nhận thức với chủ đề Đại hội.

PHÁT HUY CAO ĐỘ NỘI LỰC, CHỦ ĐỘNG VÀ TÍCH CỰC HỘI NHẬP QUỐC TẾ

Kế thừa truyền thống “tự lực tự c­ường, đem sức ta giải phóng cho ta”, ngày nay, đứng trước thời cơ lớn và thách thức lớn, Đảng, Nhà nước, nhân dân và quân đội ta càng khẳng định sâu sắc không gì có thể thay thế đ­ược sức mạnh nội lực của đất nước, dựa trên sức mạnh bên trong để tận dụng thời cơ vư­ợt qua thách thức, tạo thế ổn định, phát triển. Trong đó, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc là căn cốt của sức mạnh dân tộc. Đảng ta khẳng định: “Thực hành và phát huy rộng rãi dân chủ xã hội chủ nghĩa, quyền làm chủ và vai trò tự quản của nhân dân; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; củng cố, nâng cao niềm tin của nhân dân, tăng cường đồng thuận xã hội; tiếp tục đổi mới tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội”⁽⁷⁾. Những nỗ lực vư­ợt bậc của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta trên mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội, khoa học kỹ thuật, quốc phòng - an ninh… đã tạo cho đất n­ước khả năng tận dụng tối ưu những yếu tố có lợi, loại trừ những yếu tố bất lợi, vô hiệu hóa những mư­u đồ thâm độc của các thế lực thù địch, tranh thủ ngoại lực đẩy mạnh công cuộc đổi mới, bảo đảm cho đất nước luôn ổn định và phát triển.

Chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, mở rộng quan hệ hợp tác song phương và đa phương, tranh thủ sức mạnh quốc tế để bảo vệ Tổ quốc. Đảng ta khẳng định: “Chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, giải quyết tốt mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế; thúc đẩy hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, linh hoạt, hiệu quả vì lợi ích quốc gia - dân tộc, bảo đảm độc lập, tự chủ, chủ quyền quốc gia”⁽8). Trong đó, chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế là vấn đề trung tâm, chi phối đến hội nhập các lĩnh vực khác. Theo đó, cần chủ động nắm vững qui luật, tính tất yếu của các xu thế thời đại, của sự vận động kinh tế toàn cầu, phát huy đầy đủ năng lực nội sinh, xác định lộ trình, nội dung, hình thức, qui mô bước đi thích hợp. Mặt khác, chủ động trong đa dạng hoá, đa phương hoá quan hệ, hợp tác quốc tế; sáng tạo, phân tích, lựa chọn phương thức hành động, dự báo được những tình huống trong hội nhập để tránh được bất ngờ. 

Bên cạnh đó, “Đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác song phương với các đối tác, đặc biệt là các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện và các đối tác quan trọng khác, tạo thế đan xen lợi ích và tăng độ tin cậy”⁽9). Thúc đẩy quan hệ hợp tác toàn diện và có hiệu quả với các nước trong khu vực (ASEAN), các nước châu Á Thái Bình Dương, các Tổ chức thương mại quốc tế để khai thác có hiệu quả các nguồn lực cho bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, phải có bước đi thận trọng và vững chắc, tránh mơ hồ mất cảnh giác, chỉ nhìn thấy lợi ích trước mắt, lợi ích cục bộ mà tổn hại đến lợi ích lâu dài, lợi ích quốc gia dân tộc.

KẾT HỢP CHẶT CHẼ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VỚI QUỐC PHÒNG – AN NINH, ĐỐI NGOẠI

Đảng ta chỉ rõ: “Kết hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa kinh tế, văn hóa, xã hội, đối ngoại với quốc phòng, an ninh và giữa quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội và đối ngoại. Cụ thể hóa và thực hiện có hiệu quả quan hệ giữa hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, chiến lược bảo vệ Tổ quốc; trong các lĩnh vực kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại; trong các vùng, miền, địa bàn chiến lược và trong từng nhiệm vụ, chương trình, kế hoạch cụ thể”⁽¹⁰⁾.Theo đó, trong quy hoạch tổng thể trên bình diện chiến lư­ợc quốc gia cũng nh­ư trong qui hoạch, kế hoạch của mỗi lĩnh vực, mỗi ngành và địa phương phải hướng vào thực hiện kết hợp hai nhiệm vụ chiến l­ược. Phát triển nền kinh tế độc lập tự chủ đáp ứng nhu cầu xây dựng Tổ quốc giàu mạnh, có khả năng cạnh tranh trên trường quốc tế, đồng thời đáp ứng nhu cầu xây dựng nền quốc phòng - an ninh vững mạnh để răn đe kẻ thù và đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, các thế lực hiếu chiến muốn xâm chiếm nước ta. Xây dựng nền kinh tế trong thời kỳ mới phải giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa nội lực và ngoại lực. Trong đó, nội lực là quyết định, ngoại lực là quan trọng, hai nguồn lực đó gắn kết với nhau thành nguồn lực tổng hợp để tăng cường quốc phòng - an ninh.

Bên cạnh đó, phải “Chủ động, tích cực tham gia các cơ chế đa phương về quốc phòng, an ninh theo tư duy mới về bảo vệ Tổ quốc”⁽¹¹⁾; đồng thời, đẩy mạnh hoạt động đối ngoại quân sự nhằm tuyên truyền và xây dựng quan hệ hữu nghị với nhân dân và quân đội các n­ước, làm cho đối tác hiểu đầy đủ hơn về Việt Nam, từ đó, phát huy những yếu tố nội lực - trong nước và tranh thủ, tận dụng các nguồn lực quốc tế, bên ngoài về quốc phòng, an ninh để bảo vệ vững chắc Tổ quốc.    

XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HÒA BÌNH, GIỮ VỮNG ỔN ĐỊNH CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI

Đoàn sĩ quan Việt Nam chụp hình trước giờ sang Nam Sudan hôm 1/10/2018 tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình tại Liên hiệp quốc. Ảnh: Thành Nguyễn

Với một số tính năng ưu việt, khả năng đáp ứng nhiều loại nhu cầu, người dùng có thể kiếm tiền khi tạo và công bố video,... YouTube đã trở thành mạng xã hội có khoảng 2 tỷ người dùng hằng tháng, chỉ đứng sau Facebook (khoảng 2,8 tỷ người dùng trên toàn cầu). Tại Việt Nam, việc tìm kiếm, xem - nghe video trên YouTube đã trở thành thói quen hằng ngày của rất nhiều người, đồng thời cũng không nằm ngoài xu thế chung trên thế giới, đang có sự “bùng nổ” các trang YouTube cá nhân. Tuy nhiên, từ đây đặt ra những vấn đề cần quan tâm. 

Về sự “bùng nổ” của YouTube

Ra đời năm 2005, YouTube nhanh chóng chứng tỏ tiềm năng to lớn thể hiện qua tính ưu việt, sự hấp dẫn đối với người dùng (gồm: cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức...), cho nên chỉ một năm sau, Công ty Google đã thỏa thuận để mua lại YouTube, và từ đó đến nay, YouTube hoạt động trong tư cách một “công ty con” của Google. Quan hệ này tạo nên mối liên thông không phải mạng xã hội nào cũng có được, vì không kể tới những khách hàng vãng lai thi thoảng vào xem - nghe video trên YouTube mà không sử dụng tài khoản YouTube, thì người sử dụng chỉ cần một tài khoản Google là có thể dễ dàng, nhanh chóng truy cập YouTube theo nhu cầu của mình, hoặc tạo trang YouTube mới, hoặc chia sẻ video mà người dùng yêu thích và muốn người khác cùng xem - nghe. Do thường xuyên theo dõi, khảo sát, nắm bắt các đòi hỏi, xu hướng sở thích của người dùng khi thỏa mãn các nhu cầu hết sức đa dạng của họ qua video có hình ảnh và âm thanh, YouTube đã liên tục cung cấp nhiều giải pháp công nghệ nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của mạng xã hội này, đồng thời nỗ lực cho ra mắt những phiên bản khác nhau ở gần 100 quốc gia. Đặc biệt, với 80 ngôn ngữ khác nhau, YouTube giúp người dùng có thể điều hướng, tiếp cận mỗi khi xem - nghe, tạo nội dung, chia sẻ video bằng ngôn ngữ họ thông thạo (con số này là rất đáng chú ý, vì đến nay Facebook mới có hơn 40 ngôn ngữ khác nhau). Bằng việc sử dụng 80 ngôn ngữ, YouTube đã giúp tối ưu hóa nội dung của mỗi video được công bố, từ đó tạo ra khả năng tiếp cận một số lượng rất lớn người xem - nghe trên phạm vi toàn cầu. Đó là cơ sở quan trọng để các thương hiệu, doanh nghiệp trên thế giới sử dụng YouTube làm địa chỉ quảng cáo, tiếp thị và giao tiếp khách hàng (thường tiến hành theo hai chiều: doanh nghiệp chia sẻ thông tin với khách hàng qua video; khách hàng phản hồi qua các comment - bình luận, trên YouTube)...

Trong chiến lược "diễn biến hòa bình", cùng với việc thúc đẩy "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" từ nội bộ Đảng và Nhà nước ta, các thế lực thù địch cũng ra sức tiến hành các hoạt động công kích, chống phá, thực hiện chiêu trò "nội công, ngoại kích, phá từ bên trong" nhằm làm rối loạn, lung lạc ý chí của cán bộ, đảng viên, tiến tới mục tiêu cuối cùng là làm tan rã tổ chức của Đảng, hủy hoại sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa (XHCN) mà nhân dân ta đang tiến hành.

Trước khi Đại hội lần thứ XIII của Đảng diễn ra, các thế lực thù địch, cơ hội chính trị tiến hành việc tấn công, chống phá Đảng ta một cách quyết liệt, trắng trợn. Đặc biệt, lợi dụng những vấn đề về thiên tai, dịch bệnh và các sự kiện "nóng" diễn ra từ đầu năm 2020 đến nay, như: Dịch Covid-19, mưa lũ tại miền Trung, vụ việc ở Đồng Tâm... các thế lực thù địch và các đối tượng phản động đẩy mạnh việc xuyên tạc thông tin, đả kích vai trò lãnh đạo của Đảng; quy chụp, đổ lỗi cho sự lãnh đạo của Đảng. Hoặc những ngày gần đây, khi Quốc hội khóa XIV diễn ra Kỳ họp thứ 11 để chuẩn bị cho công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV, các thế lực thù địch, cơ hội chính trị lại tiếp tục các chiêu trò nhằm hạ thấp uy tín của Đảng, cho rằng việc bầu cử là "đảng cử, dân bầu", từ đó kêu gọi các cử tri không tham gia bầu cử... 

Ảnh minh họa: tuyengiao.vn

Với đặc thù tâm lý lứa tuổi, các thế lực thù địch luôn xác định giới trẻ là đối tượng đặc biệt để thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” ở Việt Nam. Trong đó, chúng sử dụng các thủ đoạn tinh vi, thâm độc hòng thúc đẩy quá trình “tự diễn biến” “tự chuyển hóa”, gây mục ruỗng từ bên trong; kích hoạt các biểu hiện mơ hồ chính trị, bào mòn lý tưởng và gây xuống cấp đạo đức, lối sống trong thanh niên.

Chính vì vậy, trong khi chúng ta đẩy mạnh cuộc đấu tranh tư tưởng với các thế lực chống phá cách mạng, phải đồng thời triển khai quyết liệt nhiệm vụ ngăn chặn, đẩy lùi nguy cơ và các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận giới trẻ hiện nay.

1. Khi tháng ba-Tháng Thanh niên sục sôi với nhiều hoạt động chính trị xã hội (CTXH) giàu ý nghĩa của tuổi trẻ cả nước, thì trên các diễn đàn mạng xã hội (MXH), nhiều tài khoản ở nước ngoài và bloger trong nước đã “trải lòng” bằng những bài viết có nội dung bịa đặt, ngụy tạo ra bức tranh viễn tưởng, rằng: Đảng Cộng sản Việt Nam và hệ thống chính trị Việt Nam hiện chưa coi trọng vai trò của tuổi trẻ; cho rằng tiếng nói của tuổi trẻ chỉ là những âm thanh “thấp cổ, bé họng” trong xã hội, dù đã được “gắn” cái mác là “lực lượng tiên phong” hay “cánh tay phải đắc lực của Đảng”.

Thế nhưng, điều đáng bàn và đáng buồn ở đây chính là sự cổ xúy, a dua... một cách mù quáng của không ít bạn trẻ trên không gian MXH. Dù chưa biết rõ trắng-đen, đúng-sai về thông tin bài viết, một số bạn trẻ vẫn tích cực ủng hộ, comment, chia sẻ. Một số bạn đã “bày tỏ tâm huyết” trước quan điểm, nội dung các bài viết, cho rằng: Tuổi trẻ ở Việt Nam hiện không được cơ cấu vào bất kỳ vị trí công tác quan trọng nào trong hệ thống chính trị. Do đó, các bạn ủng hộ việc phát đi thông điệp, kêu gọi giới trẻ không nên để tâm, quan tâm đến chính trị, mà chỉ nên hướng vào một việc duy nhất là tự chăm lo, vun vén cho lợi ích bản thân. Các bạn hồn nhiên và mặc nhiên bày tỏ quan điểm cá nhân, hùa theo tư tưởng phản động, nói xấu chế độ... mà không hề biết đã mắc bẫy các thế lực thù địch. Hậu quả là, vì phút nông nổi, kém hiểu biết lại bỗng trở thành những kẻ tội đồ-“nối giáo cho giặc”.

Thực tế trên cho thấy, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đã hình thành khá rõ nét trong một bộ phận giới trẻ. Đây là dấu hiệu và mầm móng của nhiều căn bệnh tư tưởng, tâm lý đặc biệt nguy hiểm. Nó như những luồng khí độc lan tỏa; từng bước nhồi nhét vào đầu không ít bạn trẻ những nghĩ suy lệch chuẩn về vai trò, vị trí của bản thân và thế hệ trẻ đối với công việc chung của Đảng, Nhà nước, dân tộc. Đó cũng chính là nguyên nhân lý giải vì sao, nhiều bạn trẻ dù được học tập, trở thành sinh viên các trường đại học, cao đẳng, có học vị và trình độ cao... nhưng không nhận thức đúng, đủ về các vấn đề chính trị của đất nước. Cá biệt, nhiều bạn trẻ không tích cực tham gia công tác Đoàn và các hoạt động cộng đồng giàu ý nghĩa nhân văn; một số thanh niên không muốn vào Đảng hoặc động cơ vào Đảng thiếu lành mạnh, đúng đắn; một số thanh niên còn chối bỏ trách nhiệm công dân với Tổ quốc, dân tộc, bằng mọi giá trốn tránh thực hiện nghĩa vụ quân sự. Lại có một số thanh niên chưa thực sự vững tin vào tương lai phát triển của đất nước, giảm sút ý chí phấn đấu vươn lên, ngại khó khăn, gian khổ, lệch lạc trong suy nghĩ và hành động.

Rất đáng lo ngại khi một số bạn trẻ bị ảnh hưởng lối sống thực dụng, khơi dậy ham muốn bản năng, không chịu học tập, làm việc, cống hiến. Căn bệnh “nhạt Đảng, khô Đoàn, chán chính trị” đang là hiện trạng có thật ở một số ít người trẻ tuổi. Và một khi sự ham muốn bản năng trở thành mục đích duy nhất thì tất yếu dẫn đến sao nhãng quá trình học tập và rèn luyện; sự bồng bột, thiếu thực tế, dễ dao động, dễ bị lôi kéo, ảnh hưởng của lối sống đua đòi, dẫn đến một bộ phận giới trẻ coi trọng lối sống vật chất, xem nhẹ giá trị tinh thần; trở nên bàng quang, vô cảm, không đấu tranh với cái sai và cũng không ủng hộ, bảo vệ cái đúng.

Các đại biểu tham quan triển lãm tại lễ kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Ảnh: Trọng Hải.

Có một thực tế không khỏi lo ngại hiện nay là không khó để tiếp xúc với cái gọi là “dịch vụ tâm linh” thông qua các hành vi bói toán, xem tử vi, bùa chú trên nhiều trang mạng xã hội... Những “dịch vụ” này không chỉ nở rộ mà còn được quảng cáo, mời chào công khai để một số đối tượng lợi dụng nhu cầu tâm linh thực hiện hành vi lừa đảo, trục lợi. Vì thế, dù tôn giáo, tín ngưỡng là nhu cầu tinh thần chính đáng của một bộ phận nhân dân thì vẫn cần phải xử lý nghiêm khắc những đối tượng có hành vi sai phạm để bảo đảm nhu cầu tâm linh của người dân được thỏa mãn một cách lành mạnh, lương thiện.

Thực trạng “buôn bán tâm linh” không phải mới xuất hiện, nhưng gần đây đang rộ lên với nhiều chiêu thức mới với những thủ đoạn khó lường. Nếu trước đây, việc xem bói hay xin bùa người dân thường phải trực tiếp đến các địa điểm như: đền, chùa, miếu mạo, hoặc nhà riêng của “thầy, cô” thì nay, với sự phát triển của công nghệ họ có thể dễ dàng thực hiện thông qua mạng xã hội (Facebook, Zalo...). Rất nhiều trang Facebook đã được lập ra để gieo quẻ, xem tử vi,… dựa trên mác “đồng cốt” của chủ tài khoản với hàng chục ngàn lượt thích (like), lượt theo dõi (follow). Chưa kể, còn không ít các hội, nhóm kín chuyên về tử vi, tướng số, xem bói về phong thủy,… với số lượng thành viên lên đến cả trăm nghìn người. Trong các nhóm kín này, có một số tài khoản tự xưng là “cậu”, “cô”, tự quảng cáo có năng lực đặc biệt luận giải được mọi vận hạn của con người (thông qua đường chỉ tay, tướng mạo,…) nhằm mời chào, thu hút “khách”. Đáng nói, trên nhiều trang mạng xã hội, còn xuất hiện khá phổ biến hình thức livestream (phát sóng trực tiếp) để lên đồng, bói toán. Từ một nghi lễ đậm màu sắc văn hóa truyền thống, hình thức này dần bị biến tướng thành một hoạt động mê tín dị đoan, thậm chí lừa đảo để thu lợi. Cá biệt, không chỉ xem tướng số, một số tài khoản mạng xã hội còn tự nhận mình được “lộc trời ban” nên “có khả năng cho số lô đề bảo đảm bách phát bách trúng”. Thậm chí, có người còn quảng cáo những ai cần giải quyết nợ nần hay cần vốn làm ăn, chỉ cần bỏ ra “ít tiền” xin số đề của họ là... được giải quyết nhanh chóng! 

Lười học tập, nghiên cứu nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, văn bản pháp luật của Nhà nước là vấn đề tồn tại trong đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay. Ngay từ năm 1947, trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Có kinh nghiệm mà không có lý luận, cũng như một mắt sáng, một mắt mờ”.

Theo đó, Người cảnh báo đội ngũ cán bộ, đảng viên cần nhận thức một cách đầy đủ việc chủ động, tích cực học tập, nghiên cứu nghị quyết của Đảng. Trong khi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đang tập trung triển khai thực hiện Chỉ thị số 01-CT/TW ngày 9-3-2021 của Bộ Chính trị về việc nghiên cứu, học tập, quán triệt, tuyên truyền và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, thì đây là vấn đề cần được cấp ủy, tổ chức đảng các cấp và mỗi cán bộ, đảng viên hết sức lưu tâm.

Học thật, nhưng kiến thức giả

Theo quy định của Đảng, hằng năm tùy vào tình hình cụ thể, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp đều xây dựng kế hoạch tổ chức cho cán bộ, đảng viên học tập, nghiên cứu các chỉ thị, nghị quyết của Đảng. Phương pháp, hình thức tổ chức học tập, nghiên cứu cũng được tiến hành phù hợp với điều kiện thực tế, trong đó cần đặt chất lượng học tập, nghiên cứu lên hàng đầu. Đặc biệt, những năm gần đây, 100% cán bộ, đảng viên sau mỗi kỳ học tập, nghiên cứu các chỉ thị, nghị quyết của Đảng đều phải tiến hành viết bài thu hoạch hoặc làm bài kiểm tra. Kết quả kiểm tra nhận thức sau mỗi đợt học tập, nghiên cứu chỉ thị, nghị quyết của Đảng trở thành tiêu chí trong xem xét, đánh giá trình độ, năng lực của từng cán bộ, đảng viên. Về hình thức tổ chức học tập cũng có sự đổi mới đáng kể, nhất là trong điều kiện công nghệ thông tin phát triển nhanh. Không ít lớp học tập, nghiên cứu chỉ thị, nghị quyết của Đảng đã được tổ chức bằng hình thức trực tuyến với sự tham gia của hàng chục nghìn cán bộ, đảng viên từ Trung ương đến cơ sở.

Soi chiếu vào thực tế, tuy việc tổ chức học tập, nghiên cứu chỉ thị, nghị quyết của Đảng được tiến hành rất công phu với những quy định chặt chẽ và rất cụ thể, nhưng điều rất đáng bàn là chất lượng lại chưa đạt như mong muốn. Không ít cán bộ, đảng viên tham gia học tập, nghiên cứu chỉ thị, nghị quyết của Đảng đã có sẵn tư tưởng mang theo một số cuốn truyện, hay một số tờ báo để “nghiên cứu”, nên sau mỗi buổi học hoàn toàn không hay biết báo cáo viên đề cập vấn đề gì, thậm chí tiêu đề cũng không nhớ mà chưa nói tới nội dung. Đặc biệt, ở hầu hết các lớp học tập, nghiên cứu chỉ thị, nghị quyết của Đảng, phần lớn cán bộ, đảng viên chỉ nghe, rất ít người ghi chép. Quả thật, nếu ai đó có biệt tài nghe rồi nhớ thì thật đáng nể phục, nhưng sự thật là nhiều người... quên. Vậy nên, dù việc học tập, nghiên cứu chỉ thị, nghị quyết của Đảng có được tổ chức công phu đến mức nào, nếu tư tưởng học tập như trên thì vẫn chỉ là việc học thì thật, nhưng kiến thức là giả.

Khi nêu vấn đề này, không ít người cho rằng, nói thế chưa thật chính xác, vì qua kiểm tra, đánh giá sau mỗi đợt học tập, nghiên cứu chỉ thị, nghị quyết của cán bộ, đảng viên do cấp ủy, tổ chức đảng các cấp tiến hành cho thấy kết quả khá cao; tỷ lệ cán bộ, đảng viên có bài thu hoạch hoặc bài kiểm tra đạt điểm khá, giỏi chiếm phần lớn. Đúng là vậy, nhưng điểm số trong từng bài thu hoạch chưa hẳn đã phản ánh thực chất chất lượng học tập, nghiên cứu chỉ thị, nghị quyết của mỗi cán bộ, đảng viên khi mà phần lớn các bài viết thu hoạch đều được sao chép gần như nguyên xi so với nghị quyết. Trước thực trạng này, không ít cán bộ, đảng viên “lý luận” rằng: Đã là nghị quyết của Đảng thì viết thu hoạch không thể khác được. Điều này không sai, nhưng quan trọng hơn là sau khi nghiên cứu, học tập nghị quyết thì yêu cầu đặt ra đối với từng cán bộ, đảng viên không chỉ là chuyện thuộc nghị quyết, mà cần phải hiểu nghị quyết và vận dụng hiệu quả vào đời sống thực tế trên cương vị công tác của mình. Căn cốt của việc học tập nghị quyết là để thực hành nghị quyết. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Lý luận như cái kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong công việc thực tế... Lý luận cốt để áp dụng vào công việc thực tế”(1). Người chia lý luận làm hai loại: “Lý luận suông, vô ích” và “lý luận thiết thực, có ích”. Lý luận mà không áp dụng vào thực tế là “lý luận suông”. “Lý luận thiết thực” là những vấn đề do thực tế nảy sinh đòi hỏi phải giải quyết trên cơ sở lý luận, chẳng hạn “muốn biết ta tiến lên chủ nghĩa xã hội như thế nào thì trước hết... phải biết chủ nghĩa xã hội là gì”(2). Dẫn lại lời chỉ dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh để thấy rằng, việc nghiên cứu, học tập chỉ thị, nghị quyết của Đảng là rất quan trọng và cần thiết đối với mỗi cán bộ, đảng viên; nhưng điều quan trọng hơn, cần thiết hơn là việc vận dụng những tri thức đó vào thực tiễn, cải tạo thực tiễn với mục đích nâng cao chất lượng công tác để phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Chỉ khi nào và lúc nào mọi cán bộ, đảng viên có nhận thức đầy đủ như vậy thì việc học tập, nghiên cứu chỉ thị, nghị quyết của Đảng mới khắc phục được tình trạng: Học thật nhưng kiến thức giả.

Không gian Trung tâm Hội nghị Quốc gia, nơi tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Ảnh minh họa: TTXVN.

Tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ là công tác thường xuyên, cơ bản, mà còn được đặt ra như một trong những vấn đề bức thiết trong bối cảnh công tác tư tưởng hiện nay.

Việt Nam tiến hành công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh

CẦN PHẢI ĐỔI MỚI CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN, GIÁO DỤC CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN, TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Đại hội lần thứ XI của Đảng đã nêu rõ: “Đảng phải kiên định chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, làm sáng tỏ một số vấn đề về đảng cầm quyền; về chủ nghĩa xã hội, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta; nâng cao tính chiến đấu, tính thuyết phục, hiệu quả của công tác tư tưởng, đổi mới công tác giáo dục lý luận chính trị trong Đảng, nhất là trong đội ngũ cán bộ lãnh đạo các cấp”(1).

Nhiệm vụ công tác tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đã được đặt ra rất rõ ràng và vẫn đang được tiến hành như thường lệ. Tuy nhiên, chính công tác quan trọng này đang đứng trước bối cảnh mới có nhiều thuận lợi mới và không ít khó khăn, thách thức. Tầm vóc của sức mạnh dân tộc, của đất nước hôm nay mang đến cho công tác tuyên truyền giáo dục một cơ sở thực tế mới, là nền tảng vững chắc để thực hiện nhiệm vụ đặt ra.

Tuy nhiên, tình hình trong nước hiện nay vẫn tồn đọng một số vấn đề cần quan tâm giải quyết và cũng là những khó khăn chung cho công tác tư tưởng. Đó là “kinh tế phát triển chưa bền vững, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh thấp, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa còn chậm; các cân đối vĩ mô chưa vững chắc, chế độ phân phối còn bất hợp lý. Những hạn chế, yếu kém trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường chưa được khắc phục; tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tội phạm, tệ nạn xã hội, suy thoái đạo đức, lối sống… chưa được ngăn chặn, đẩy lùi”(2).

Bên cạnh đó, bối cảnh quốc tế đang có những thay đổi và biến động khó lường. Cách mạng khoa học công nghệ đang có những bước tiến kỳ diệu làm “phẳng hóa” thế giới, tạo cho con người nhiều thuận lợi tuyệt vời trong đời sống sinh hoạt. Thông tin về mọi mặt đời sống chính trị - kinh tế - văn hóa - xã hội trên thế giới và trong nước, cả mặt thuận và mặt trái, đều có thể được hấp thụ qua nhiều cách, nhiều chiều trên nhiều phương diện. Việc nghe, việc nhìn cũng như suy nghĩ của nhiều người trong điều kiện thông thoáng bên trong, mở cửa, hội nhập với bên ngoài hiện nay đã khác hôm qua. Đã vậy, ngay cả những giá trị cao đẹp và đích thực mà cả nhân loại dày công tạo dựng, vun đắp như bảo vệ hòa bình, độc lập, chủ quyền, công bằng, tiến bộ xã hội… cũng đang bị một số thế lực phản động dùng mọi mưu mô và thủ đoạn chống phá. Tất cả tình hình đó tác động đến công tác tư tưởng nói chung và công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng mà chúng ta đang đề cập hiện nay.

NHỮNG YÊU CẦU MỚI

Trong công tác tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phải kế thừa những phương pháp vốn có, đồng thời cần không ngừng đổi mới, sáng tạo. Điều căn bản nhất là thấy hết những yêu cầu mới đặt ra đối với nhiệm vụ công tác này. Những yêu cầu đó thể hiện trên một số nội dung sau:

Một là, trong công tác tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cần nhận thức rõ về con đường cách mạng của nước ta “Vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên con đường chủ nghĩa xã hội”. Con đường đó có không ít khó khăn, lực cản. Có những khó khăn do chính bản thân chúng ta không lường trước hết, khó khăn nội tại do chủ quan duy ý chí hoặc do bảo thủ trì trệ dẫn tới sự đình đốn, thậm chí vấp ngã. Từ đó, dẫn tới sự lúng túng và thiếu lý lẽ thậm chí bế tắc trong lập luận. Sự kiện ở Liên Xô trước đây và Đông Âu - những nơi mà chủ nghĩa xã hội hiện thực tưởng như rất vững chắc, nhưng đã bị tan rã một cách nhanh chóng, đã để lại bài học sâu sắc cả về tính phức tạp của thế giới đương đại và những trắc trở, khó khăn của con đường đi tới tương lai của loài người. Vấn đề đặt ra là vận mệnh của chủ nghĩa xã hội sẽ phụ thuộc vào chính việc nhìn nhận rõ và khắc phục tốt những hạn chế, vướng mắc bên trong của xã hội xã hội chủ nghĩa, nhất là khi chủ nghĩa xã hội chưa được xây dựng một cách hoàn hảo. Đó là những vấn đề nảy sinh từ tính phức tạp của thực tiễn, hoặc từ sai lầm về nhận thức dẫn tới sai lầm về hành động; từ sự thiếu hiểu biết mà làm sai, làm ẩu; sự thiếu nhạy cảm nên chậm chạp để mất thời cơ; sự vi phạm nguyên tắc dẫn tới sự chệch hướng.

Thực tiễn quá trình cách mạng của chúng ta hiện nay cũng chứa đựng những vấn đề không đơn giản. Phát triển kinh tế thị trường trong điều kiện toàn cầu hóa, mở cửa hội nhập quốc tế là một trong những nhiệm vụ tất yếu mà Đảng, Nhà nước ta đang tiến hành. Nhưng ai cũng biết, mặc dù chúng ta luôn giữ định hướng xã hội chủ nghĩa nhưng phát triển kinh tế thị trường càng mạnh thì tính tự phát của khuynh hướng tư bản chủ nghĩa cũng sẽ tăng lên. Chúng ta lại đang ở thời kỳ quá độ, trong đó nền kinh tế và cả xã hội cũng có những vấn đề quá độ đan xen nhau rất khó rạch ròi. Quá trình mở cửa hội nhập, chủ động làm ăn với các nước tư bản chủ nghĩa lại sử dụng những giải pháp và cách thức phát triển của chủ nghĩa tư bản để xây dựng chủ nghĩa xã hội đặt ra nhiều thách thức đối với công tác lý luận và đặc biệt là công tác đấu tranh về lý luận để bảo vệ những nguyên lý và quan điểm, định hướng của chúng ta.

Tư tưởng Hồ Chí Minh đã và đang soi đường cho cách mạng Việt Nam giành nhiều thắng lợi, trở thành nền tảng tư tưởng bền vững của dân tộc và có sức lan tỏa ra thế giới.

Hai là, phải xuất phát từ tư duy khoa học và sáng tạo trong việc tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Để có sức thuyết phục, mọi lý lẽ được sử dụng phải mang tính khoa học và sáng tạo. Chúng ta đều thấy rằng: Một mặt, lý thuyết về chủ nghĩa xã hội và xã hội xã hội chủ nghĩa được hình thành một cách khoa học, có khảo sát, phân tích thấu đáo trên cơ sở vận dụng những qui luật khách quan. Nhưng mặt khác, đôi khi chúng ta không chú ý hoặc vô tình bỏ qua một vấn đề quan trọng là những luận thuyết về chủ nghĩa xã hội được xác lập dựa vào những phương pháp trừu tượng rất cao. Phải tìm tòi và gạt bỏ những vấn đề, những yếu tố đặc thù, hoặc không cơ bản để đi sâu vào lý giải những vấn đề cốt lõi. Lý thuyết nguyên bản cội nguồn đó khi được áp dụng vào những tình huống cụ thể, lẽ ra phải tính tới sự gắn kết những điều kiện bên ngoài với bên trong và phải được soi rọi từ thực tiễn thì sự vận dụng nhiều khi biệt lập, không cân nhắc đến khía cạnh đó nên dễ bị khiên cưỡng và thường gặp những vướng mắc khó có thể tháo gỡ.

Tính trừu tượng cao của chủ nghĩa xã hội khoa học chính là những nguyên lý chung nhất, mang tính phổ biến nhất có thể áp dụng cho mọi nơi, mọi nước. Tuy nhiên, trong quá trình vận dụng để xây dựng chủ nghĩa xã hội, không thể không tính đến, thậm chí phải hết sức tính đến những điều kiện đặc thù. Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương mẫu mực về sự vận dụng một cách sáng tạo như thế. Trên cơ sở nắm bắt sâu sắc bản chất cách mạng và khoa học, tinh thần biện chứng và nhân đạo của học thuyết Mác-Lênin, Người đã vận dụng sáng tạo học thuyết đó cùng với việc kế thừa chủ nghĩa yêu nước, truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại để đưa ra những tư tưởng phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện của Việt Nam. Trong khi giải quyết những vấn đề của cách mạng Việt Nam, Hồ Chí Minh đã góp phần phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin trên nhiều vấn đề quan trọng, đặc biệt là lý luận và cách mạng giải phóng dân tộc và tiến lên chủ nghĩa xã hội ở các nước thuộc địa. Tư tưởng Hồ Chí Minh đã và đang soi đường cho cách mạng Việt Nam giành nhiều thắng lợi, trở thành nền tảng tư tưởng bền vững của dân tộc và có sức lan tỏa ra thế giới.

Ba là, trong việc tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng không được phiến diện, tuyệt đối hóa một chiều và không công thức hóa. Phiến diện và tuyệt đối hóa sẽ dẫn tới làm mất đi tính khoa học của lý luận và tính phong phú của thực tế, làm cho lý luận bị ngưng đọng và không đủ uyển chuyển để tìm ra những luận cứ trong tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục.

Như khi luận bàn về mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, chúng ta có lúc đánh giá nhìn nhận quá cao tác dụng “mở đường” của quan hệ sản xuất; lúc khác thì chỉ để ý đến vấn đề lợi ích, đến việc phát huy các yếu tố của lực lượng sản xuất nên coi nhẹ, thậm chí quên mất việc quan hệ sản xuất phù hợp một cách chủ động và tích cực đối với lực lượng sản xuất. Vấn đề sở hữu cũng vậy, trước đây trong lý thuyết chúng ta chú trọng hết sức đến hai hình thức sở hữu trong xã hội của chúng ta là sở hữu toàn dân và sở hữu tập thể, coi đó là điều tuyệt đối đúng, là hình thức cơ bản đặc trưng của chủ nghĩa xã hội. Cho đến hiện nay, khi xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thì xuất hiện những nhận thức lửng lơ, phó mặc, ít chú trọng tới việc củng cố, hoàn thiện các thành phần kinh tế mang tính chủ đạo, nền tảng là kinh tế nhà nước và hợp tác xã.

Vấn đề công thức hóa cũng vậy. Khi nói về kết cấu và bản chất của chủ nghĩa xã hội, đôi khi chúng ta mô tả nó một cách công thức đơn giản, hời hợt, sơ lược, coi như không có mâu thuẫn; không nhìn thấy hết và không quan tâm hết đến các hệ thống lợi ích khác nhau của các tầng lớp xã hội. Tất cả những điều đó đã vô tình hạ thấp vị trí và vai trò của hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa và trên thực tế sẽ tạo ra những cơ chế kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Bốn là, trong việc tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cần lấy căn cứ từ thực tiễn, quan tâm đến vấn đề của thực tiễn đặt ra. Nếu trong tuyên truyền, giáo dục mà cứ đi theo một chiều hướng chính thống, theo công thức định sẵn, không chú ý đến các vấn đề mới nảy sinh trong kinh tế, không để tâm đến tâm trạng xã hội và tình cảm của nhân dân thì không thể đủ sức thuyết phục. Một khi công tác tư tưởng, lý luận cứ theo một khuôn khổ cứng nhắc, không đề cập đến những vấn đề thực tiễn đang nảy sinh vào hoạt động của mình thì nhất định các tư tưởng lý luận xa lạ, sai lệch sẽ xen vào. Trong những dạng thức tư tưởng dễ xâm nhập vào quần chúng, phải kể đến ý thức tư tưởng tiểu tư sản. Ý thức tiểu tư sản thường được “tái sinh” từ sự chủ quan của công tác tư tưởng nói chung và công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị nói riêng; từ những vi phạm nguyên tắc xã hội chủ nghĩa trong sản xuất, phân phối và trong cả sinh hoạt đời sống đã động chạm đến lợi ích vật chất, quyền lợi của quần chúng lao động. Chủ tịch Hồ Chí Minh là người mở đầu cho cuộc đấu tranh của nhân dân các nước thuộc địa tự giải phóng khỏi ách kìm kẹp của chủ nghĩa thực dân, đứng lên giành chính quyền, xây dựng xã hội mới. Trên từng bước đường đổi mới gặp vô vàn khó khăn của cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn chứng minh một cách rõ ràng cho quần chúng hiểu được những điều cụ thể, từng công việc cần làm và sẽ làm được nếu tất cả mọi người cùng giác ngộ, cùng quyết tâm, đồng lòng chung sức.

Trong việc tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cần lấy căn cứ từ thực tiễn, quan tâm đến vấn đề của thực tiễn đặt ra.

Năm là, việc tuyên truyền, giáo dục phải hướng vào chủ đích là củng cố niềm tin, sao cho toàn thể cán bộ, đảng viên, nhân dân tin vào sự tất thắng của sự nghiệp cách mạng, quyết tâm thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Một điều rất hiển nhiên là, triển vọng phát triển của đất nước phụ thuộc đáng kể vào tư tưởng và nhận thức của con người. Khi tư tưởng đã thông, thống nhất một cách nghĩ sẽ biến ý chí thành hành động, làm cho triệu người đồng lòng chung sức, tạo thành lực lượng vật chất to lớn thúc đẩy xã hội tiến lên. Yếu tố cối lõi đưa tới thống nhất tư tưởng và hành động là niềm tin. Niềm tin trong mỗi con người là sự chắt lọc từ nhận thức và nằm trong chiều sâu nhận thức, nhưng lại có ý nghĩa vô cùng lớn lao đối với việc định hướng tư tưởng và định hướng hành động. Niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân là chất keo gắn kết trong Đảng và giữa Đảng với nhân dân, tạo thành động lực to lớn giúp chúng ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.

Để xác lập và củng cố niềm tin, điều cần thiết nhất là phải nâng cao trình độ giác ngộ, trình độ hiểu biết cho cán bộ đảng viên và nhân dân. Trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tiếp tục đổi mới, mở cửa, hội nhập quốc tế, đối với mỗi chúng ta, chỉ có tình cảm là không đủ, mà phải là tình cảm cách mạng dựa trên cơ sở lý luận khoa học vững chắc. Có như vậy mới định hướng đúng cho mình khi gặp những điều kiện và biến cố phức tạp trong một thế giới đầy xáo động, ngổn ngang, bất trắc, khôn lường. Có như vậy mới đủ kiên định trước mọi thử thách của thời cuộc.

Những vấn đề nêu trên là những yêu cầu đặt ra trong việc tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay. Càng thực hiện tốt các yêu cầu đó, công tác tư tưởng nói chung và việc tuyên truyền, giáo dục chính trị nói riêng sẽ đạt được hiệu quả như mong đợi./. 

GS.TS. Vũ Văn Hiền (Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương/Tạp chí Tuyên giáo)

____________________________________________

(1) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia, 2011, tr.57.

(2) Sđd, tr.17-18.

Đầu tháng 3 năm nay, hàng loạt tin tức cho thấy Biển Đông đang là miếng nam châm thu hút sự hiện diện của tàu chiến các nước.

Chính quyền mới của Mỹ đã triển khai liên tiếp hai chiến dịch FONOP (tuần tra tự do hàng hải) đi qua Hoàng Sa và Trường Sa.

Sau khi điều tàu ngầm tấn công hạt nhân Émeraude và tàu hậu cần Seine tới Biển Đông đầu tháng 3, Pháp lại đưa tiếp tàu đổ bộ Tonnerre và tàu khu trục Surcouf đi qua vùng biển này để tham gia cuộc tập trận hải quân chung quy mô đầu tiên với Mỹ, Anh, Australia và Nhật Bản vào tháng 5 tại châu Á - Thái Bình Dương.

Tàu Pháp tham gia cuộc tập trận với Mỹ và Nhật hồi tháng 2. Ảnh: Japan's Maritime Self-Defense Force

 Với khả năng kết nối, lan tỏa thông tin nhanh chóng, rộng khắp, các mạng xã hội và những tiện ích đi kèm đang trở thành một trong những kênh giao tiếp thông dụng đối với rất nhiều người. Tuy nhiên, bên cạnh những giá trị và lợi ích đáng ghi nhận, sự phát triển nhanh đến mức khó kiểm soát của mạng xã hội cũng đưa tới nhiều hệ lụy. Trong đó, đáng báo động là tình trạng xuống cấp về đạo đức và văn hóa ứng xử, vi phạm pháp luật, nhất là trong giới trẻ.

Theo báo cáo chỉ số văn minh trên không gian mạng - Digital Civility Index (DCI) do Microsoft công bố năm 2020, Việt Nam thuộc tốp năm nước có mức độ văn minh thấp nhất. Dù đây là khảo sát chỉ được thực hiện với 25 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới và chỉ mang tính chất tham khảo, con số này cũng phần nào gióng lên hồi chuông báo động về tình trạng ứng xử phản văn hóa đang có chiều hướng ngày một gia tăng của người Việt trên mạng xã hội, nhất là người trẻ. Đắm chìm trong thế giới ảo, một bộ phận người trẻ sẵn sàng bất chấp, thách thức và bỏ qua các quy tắc đạo đức, chuẩn mực văn hóa trong cuộc sống thực để đổi lấy lượt view (xem), like (yêu thích), share (chia sẻ) trên mạng, chỉ nhằm mục đích duy nhất là tăng thu nhập và sức ảnh hưởng. Có thể thấy rõ điều này tại đám tang nghệ sĩ Chí Tài cách đây chưa lâu. Nhiều bạn bè, đồng nghiệp, người hâm mộ nam danh hài không khỏi ức chế khi bị bao vây bởi đám đông nhốn nháo với máy ảnh, điện thoại, máy quay, gậy tự sướng,... để ghi hình trực tiếp những gì diễn ra. Nhiều người vì nóng lòng tìm cho được vị trí tốt, để có được khung hình đẹp đã chen lấn xô đẩy, trèo cả lên tường, tràn vào lối đi,... khiến không gian lẽ ra cần sự tôn nghiêm, trang trọng trở nên hỗn tạp. Thậm chí, trước khi đám tang diễn ra, có người còn tạo video livestream (phát sóng trực tiếp) giả với hình ảnh cắt ghép để thu hút sự hiếu kỳ của người xem. Có tài khoản để thu hút người xem đã bất chấp cố tình đăng tải video với lời lẽ xúc phạm, thiếu văn hóa hướng đến vợ của cố danh hài, gây bức xúc cho nhiều nghệ sĩ, người hâm mộ... Đáng nói, đây không phải trường hợp cá biệt. Các năm gần đây, tại tang lễ của một số nghệ sĩ nổi tiếng trong nước, tình trạng tương tự cũng đã xảy ra. Đây là những hành xử thiếu văn hóa mà không thể lấy lý do vì hâm mộ hay vì muốn chuyển tải thông tin về nghệ sĩ đến với nhiều người để biện hộ. Những ứng xử phản cảm này không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý, công việc của gia đình người thân, bạn bè người quá cố, mà còn cho thấy tình trạng một số người chỉ vì mục đích cá nhân đã sẵn sàng và ngang nhiên tìm mọi cách trục lợi một cách vô cảm trên nỗi đau của người khác. Điều đó thực sự đang đặt ra những báo động đỏ về cách suy nghĩ ích kỷ, lối sống thờ ơ đến mức tàn nhẫn của một bộ phận người trẻ. 

Bản chất của nước là không màu. Thế nhưng, nước cũng rất dễ bị chuyển màu. Cốc nước trong, chỉ cần một giọt mực đen là sẽ bị chuyển hóa thành đục. Mối quan hệ giữa giọt mực và cốc nước cũng giống như mối quan hệ giữa cá nhân xấu trong một tập thể. Nếu không sớm phát hiện, có cách xử lý phù hợp đối với những cá nhân xấu, nhóm người xấu, thì hậu quả khôn lường.

Cá nhân khuynh đảo tập thể - vết xe đổ của các đại án tham nhũng

Xem lại những nét chính trong các vụ đại án tham nhũng, chúng ta thấy một điểm chung, đó là chỉ một cá nhân, hoặc một vài cá nhân đã khuynh đảo, lũng đoạn cả một tổ chức đảng, cơ quan, doanh nghiệp gây thiệt hại nặng nề, thậm chí đưa tập thể đó xuống dốc không phanh. Các tổ chức đảng ở những đơn vị bị phát hiện sai phạm, tham nhũng gần như mất hoàn toàn sức chiến đấu, mất sức đề kháng với các hiện tượng tiêu cực ngay trong chính nội bộ của mình, không còn khả năng tự phát hiện, không tự bài trừ được tiêu cực.

Trong vụ án tham nhũng tại Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines), ụ nổi 83M là thứ ai cũng có thể dùng mắt thường để nhìn thấy. Bất cứ cán bộ, nhân viên nào trong Tổng công ty cũng có thể nhận thấy một ụ nổi được sản xuất từ năm 1965 thì đã quá già cỗi, cũ nát. Khi nó được kéo từ nước ngoài về, chắc hẳn sẽ có những người thắc mắc là tại sao một ụ nổi như đống sắt vụn như vậy lại trị giá tới 9 triệu USD. Thế nhưng, một tập thể hàng nghìn con người của Vinalines đã không thể ngăn chặn được vụ tham nhũng trắng trợn đó, ụ nổi được nhập về, để rồi nhà nước và nhân dân bị thiệt hại số tiền rất lớn. Từ đó, hai bị cáo Dương Chí Dũng và Mai Văn Phúc bị kết án tử hình, 8 bị cáo khác bị phạt tù.

Liên quan tới công tác cán bộ, trong vụ án tham ô tại Tổng công ty Cổ phần Xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC), chuyện Trịnh Xuân Thanh nổi tiếng về tiêu xài đã được đồn đại từ lâu, khó có thể nói tập thể cán bộ, đảng viên, nhân viên PVC không hay biết. Trịnh Xuân Thanh cũng không phải thần thánh gì mà có thể một tay che cả bầu trời. Thế nhưng tại sao Trịnh Xuân Thanh vẫn được bổ nhiệm chức này, chức kia, ngay cả sau khi ở  cương vị Chủ tịch HĐQT PVC, Trịnh Xuân Thanh đã khiến Tổng công ty này thua lỗ tới hơn 3.298 tỷ đồng? Việc đưa Trịnh Xuân Thanh từ PVC về Bộ Công Thương, rồi về Hậu Giang làm Phó chủ tịch UBND tỉnh đều hết sức vội vàng, nhưng đều được cho qua. Để rồi vụ án tham ô của Trịnh Xuân Thanh đã khiến những cơ quan và cá nhân có liên quan bị vướng vào kỷ luật đảng, lao lý.

Hay như trong vụ PMU 18, điều trớ trêu là Bùi Tiến Dũng ở cương vị Trưởng ban quản lý PMU 18 đã bòn rút tiền của Nhà nước qua các công trình, dự án để từ đó vung tiền ăn chơi, đánh bạc, cá độ bóng đá... Việc này chắc chắn có nhiều người biết, có những người không đồng tình, nhưng chẳng ai nói ra. Để rồi Đảng bộ PMU 18 trở thành tấm khiên trong tay Bùi Tiến Dũng hòng che chắn cho những sai phạm của mình...

Ảnh minh họa. Nguồn: tuyengiao.vn

Cán bộ, đảng viên là “hình ảnh thể chế, hình ảnh quốc gia, hình ảnh chính quyền” thu nhỏ trong con mắt người dân, do đó họ phải có trách nhiệm chung tay góp sức tạo dựng, lan tỏa “hình ảnh thể chế, hình ảnh quốc gia, hình ảnh chính quyền” ngày càng tốt đẹp trong xã hội. Ngoài đời thực đã vậy thì trên mạng xã hội cũng phải vậy.

Không nên sống ảo, chớ “lạc lối” trên mạng xã hội

Thời nay, rất nhiều người không chỉ sống trong cuộc đời thực, mà còn “sống” trên môi trường mạng xã hội (MXH). Gọi là “sống”, vì không ít người coi MXH như một phần tất yếu của cuộc đời mình, nghĩa là nó thiết thân như cơm ăn nước uống hằng ngày. Thậm chí, có nhiều người có thể chịu đựng một chút đói khát trong thời điểm nào đó, nhưng nhất định không chịu rời xa “thế giới phẳng” trong một ngày.

Tôi quen biết một người bạn am hiểu công nghệ thông tin, hằng ngày không bỏ quên thói quen “lang thang” trên MXH. Tôi từng hỏi bạn, “lang thang” trên thế giới mạng vô cùng tận như thế, đã bao giờ cậu “lạc lối” chưa?”, thì bạn bảo rằng, dù chưa bị “lạc lối”, nhưng đầu óc cũng có lúc gần như trở nên mụ mị bởi những thông tin “thượng vàng hạ cám” ở cái “chợ trời xuyên biên giới” này. Bạn cho rằng, một trong những mặt trái của MXH là dễ làm cho những người nghiện nó (trong đó có cả cán bộ, đảng viên) rất dễ sa đà vào những giá trị ảo. Những người này có xu hướng “ăn phây” (facebook), "ngủ phây”, đi đâu cũng “phây” nên tự mình đắm chìm vào thế giới thông tin, hình ảnh trên MXH mà sao nhãng, lãng quên bao điều thực tế xảy ra xung quanh mình. Thậm chí, có người tìm mọi cách để tạo ra những thông tin trái chiều, hình ảnh dị biệt chỉ nhằm mục đích duy nhất là thu hút được càng nhiều like, nhiều view càng tốt. Khi đắm chìm vào những ngôn từ mỹ miều và những hình ảnh đã được đánh bóng trên MXH, không ít người tự ảo tưởng mình đang “nổi đình nổi đám” trong thiên hạ, mà không hề biết rằng, đó chỉ là cái thứ nổi tiếng hão huyền, viển vông. 

Đáng nói hơn, không ít những thông tin trên MXH được ngụy tạo đúng-sai, thực-hư, thật-giả lẫn lộn khiến người dùng mạng bị “dắt mũi”, rồi người nọ chia sẻ thông tin cho người kia, lan truyền theo cơ chế "tam sao thất bản" khiến cho cái sai, cái giả có khi càng trở nên trầm trọng hơn. Chỉ cần một cái sai trong vòng ít phút, với tốc độ lan tỏa cực nhanh trên MXH, cái sai ban đầu có thể trở thành hàng nghìn, thậm chí hàng vạn cái sai khiến nhiều cư dân mạng nếu không tỉnh táo, vững vàng, thận trọng thì dễ rơi vào tâm trạng dao động, chênh chao tư tưởng, nghiêng ngả niềm tin vào những giá trị tích cực, tốt đẹp trong thực tế.

Thời gian qua, một số cán bộ, đảng viên, công chức đã bị xử lý kỷ luật vì có hành vi cổ xúy thông tin lệch lạc, phát ngôn sai sự thật, bôi nhọ uy tín người khác và đăng tải bài viết có nội dung trái quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; trong đó có một cán bộ cấp khoa của Trường Chính trị tỉnh Hà Tĩnh đã bị cách chức; một chuyên viên Văn phòng UBND TP Hồ Chí Minh và một cán bộ Viện nghiên cứu phát triển kinh tế-xã hội Đà Nẵng đã bị khai trừ Đảng... Đây là lời cảnh báo nghiêm khắc đối với những cán bộ, đảng viên nào còn coi nhẹ ý thức chấp hành kỷ luật phát ngôn, ứng xử thiếu chuẩn mực trên MXH. 

Ảnh minh họa / Tuyengiao.vn

Thực tế tại nhiều nước trên thế giới đã cho thấy, bảo đảm an toàn thông tin luôn là một trong các nhiệm vụ quan trọng, liên quan mật thiết đến sự phát triển bền vững của đời sống xã hội, thậm chí của cả một quốc gia, dân tộc. Và ở thời hiện đại, khi mà chuyển đổi số đang là chiến lược nhằm kiến tạo xã hội, hướng đến các mô hình quản lý ưu việt, minh bạch và hiệu quả, thì nguy cơ về mất an toàn thông tin lại đang có chiều hướng gia tăng, trở thành mối đe dọa trực tiếp tới sự ổn định, phát triển của không ít quốc gia, chế độ...

Ngày nay, các cụm từ thuộc lĩnh vực công nghệ thông tin (CNTT) như internet of everything (in-tơ-nét vạn vật), big data (dữ liệu lớn), mạng di động 5G, AI (trí tuệ nhân tạo),... đang dần trở nên quen thuộc tại Việt Nam. Đáng chú ý, bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona đã tác động trực tiếp tới mọi mặt của đời sống xã hội, tới mọi quốc gia nhưng đồng thời cũng là nhân tố quan trọng góp phần thúc đẩy ngành kỹ thuật này tạo ra các đột phá nổi bật trong thời gian qua. Trong bối cảnh nhiều sự kiện, hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội đến vui chơi, giải trí bị đình trệ vì đại dịch, các ứng dụng, dịch vụ khai thác thế mạnh của CNTT đang là “chìa khóa” mở ra các giải pháp mới mẻ. Chỉ riêng trong lĩnh vực y tế, các biện pháp tuyên truyền, phòng, chống đại dịch Covid-19 đã có hiệu quả lớn từ hệ thống tin nhắn tự động, các kênh truyền thông và các ứng dụng khai báo thông tin, truy vết đối tượng nghi nhiễm như Bluezone. Các thiết bị di động và ứng dụng nhắn tin, hội thoại đa chức năng qua video đã giúp các hoạt động học tập, lao động, hội họp tiếp tục được diễn ra trong bối cảnh giãn cách, cách ly xã hội được triển khai tại nhiều quốc gia có diễn biến dịch bệnh phức tạp, khó lường. Đây cũng là thời cơ vàng cho một số ngành như thương mại điện tử, giải trí trực tuyến phát triển, chiếm ưu thế vượt trội so với các đối thủ truyền thống trên thị trường. Áp lực từ dịch bệnh và thiên tai vừa là thách thức song cũng góp phần đẩy nhanh những ý tưởng, chiến lược, dự án có ảnh hưởng rộng lớn, mang tầm quốc gia vốn từ lâu đã được thai nghén, ấp ủ. Trong đó, phải kể đến lộ trình số hóa, chuyển đổi số, tiến hành xây dựng mô hình chính phủ điện tử, chính phủ số. Ở Việt Nam, các mô hình này không chỉ trực tiếp góp phần giải quyết các khó khăn do dịch bệnh gây ra, mà còn tạo ra sự thay đổi trong hệ thống điều hành, quản lý, hướng đến mối liên kết chặt chẽ giữa Nhà nước với nhân dân, Chính phủ với doanh nghiệp, tạo ra sự đồng bộ, nhất quán giữa các cơ quan bộ, ban, ngành, đoàn thể, Mặt trận Tổ quốc, góp phần đổi mới kinh tế, cải cách hành chính...