Với sự lên ngôi của mạng xã hội, việc một đứa trẻ sở hữu chiếc điện thoại thông minh trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Và vì thế, hàng ngày, không ít trẻ đang hoặc có nguy cơ bị bắt nạt trên mạng nhưng cha mẹ không hề hay biết.

Nguy cơ bị "bắt nạt" trên mạng

Một nghiên cứu của chúng tôi đã chỉ ra rằng, có đến 47% các em học sinh độ tuổi THCS và THPT truy cập Internet hàng ngày, thời gian truy cập trung bình là 2,5h/ngày, tương đương với 17,5h/tuần. Phần lớn các em truy cập để tán gẫu với bạn bè, chơi game online, nghe nhạc, gửi thư điện tử cho bạn, đọc tin tức, xem phim và tìm kiếm các thông tin mà bạn bè mình quan tâm.

Có thể nói, Internet là một phần không thể thiếu và mang lại nhiều lợi ích cho giới trẻ như tạo cơ hội học tập, tìm kiếm thông tin thú vị, kết nối với bạn bè và giải trí.

Thiếu sự quan tâm đúng lúc của cha mẹ sẽ khiến trẻ bị lạc trong ma trận bị bắt nạt trên mạng ảo. (Nguồn: Internet)

50 năm sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đi xa, bản Di chúc kết tinh sâu sắc tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người vẫn luôn là những chỉ dẫn quý báu để mỗi tổ chức cơ sở Đảng, mỗi cán bộ, đảng viên nỗ lực học tập, rèn luyện thường xuyên, góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, "là đạo đức, là văn minh".

Cũng vì những vi phạm về đất cát mà nhiều quan chức và tướng, tá trong ngành quân đội và công an đã bị “điểm danh”, bị kỷ luật, thậm chí nhiều người còn bị xử lý hình sự.

Sai phạm quản lý đất đai không chỉ xảy ra ở các cấp chính quyền mà còn xảy ra cả ở trong ngành quân đội và công an. Theo đó, từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã có hàng chục tướng, tá quân đội và công an bị kỷ luật, xử lý vì để xảy ra những vi phạm trong công tác quản lý đất đai. Điển hình như trường hợp của Đô đốc Nguyễn Văn Hiến, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, nguyên Tư lệnh Quân chủng Hải quân.

Ông Bùi Văn Thành, Nguyễn Văn Hiến là những cán bộ bị kỷ luật vì liên quan đến đất đai

Không phải bây giờ, khi điểm môn Lịch sử bị “đội sổ” trong kỳ thi THPT quốc gia 2019 vừa qua thì “tình trạng quên sử trong người trẻ” mới được xới xáo lên mà vấn đề này đã được nói từ 3 năm, 5 năm, thậm chí là 10 năm trước. Vậy vì sao, sau một thời gian dài, câu chuyện này vẫn “biết rồi khổ lắm nói mãi”. Lời giải cho bài toán này phải là gì?

Cuốn “Sử Việt - 12 khúc tráng ca” của tác giả Dũng Phan được nhiều người trẻ yêu thích

“Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công” - một câu nói thật giản dị của Bác Hồ, nhưng từ lâu đã trở thành lẽ sống, phương châm sống và khẩu hiệu hành động của Đảng ta, dân tộc ta.

Tư tưởng đoàn kết đến với Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh khá sớm. Ngay từ những năm 1920, khi còn đang bôn ba hoạt động tìm đường cứu nước ở nước ngoài, trong nhiều bài báo, bài nói chuyện, Người đã kêu gọi tinh thần đoàn kết giữa người lao động ở các nước chính quốc với quần chúng nhân dân ở các nước thuộc địa. Lời kêu gọi đã dần dần thức tỉnh những người cộng sản, những người dân chủ ở các nước quan tâm nhiều hơn đến phong trào giải phóng dân tộc ở những nước đang bị chế độ thực dân xâm chiếm.

Ảnh minh họa

Những trải nghiệm không tốt của thanh niên Việt Nam khi tiếp cận với các dịch vụ công khiến họ giảm niềm tin vào minh bạch và liêm chính.

Những con số đáng báo động

Ông Nguyễn Minh Thuyết, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội nhận định: “Gần hai thập kỷ phát triển nhanh về kinh tế đã đưa Việt Nam trở thành nước có thu nhập trung bình. Tuy nhiên, sự tích lũy của cải dường như không đi cùng tích lũy những giá trị cốt lõi là minh bạch và liêm chính. Giá trị liêm chính dường như bị thiếu hụt và mong manh, không theo kịp với thành tựu phát triển kinh tế của đất nước!”

Ảnh minh họa

Xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, nhằm đảm bảo cho Quân đội có thể hoàn thành tốt vai trò lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.

Lịch sử mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc ta cho thấy: độc lập, chủ quyền, sự toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc không tự đến, mà phải giành và giữ lấy nó bằng xương, máu, mồ hôi và nước mắt của biết bao thế hệ. Giành được độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ đã khó, nhưng giữ được độc lập, chủ quyền, sự toàn vẹn lãnh thổ còn khó hơn nhiều. Để giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, chúng ta phải kết hợp chặt chẽ nhiệm vụ xây dựng đất nước với bảo vệ đất nước; phải dựa vào sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc trên tất cả các lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại…, trong đó lực lượng vũ trang là nòng cốt.

Ảnh minh họa

Không ngẫu nhiên mà người đứng đầu Đảng và Nhà nước ta đã ví những kẻ cơ hội chính trị như những “con lươn, con chạch”. Vì nói đến “con lươn, con chạch”, người ta hay liên tưởng đến những kẻ ra luồn vào cúi, sống lươn lẹo, uốn éo, thoắt ẩn thoắt hiện, khó nắm bắt như loài lươn, loài chạch. Một trong những biểu hiện tinh vi nhất của những kẻ cơ hội chính trị như “con lươn, con chạch” là thái độ “sống giả” để tạo ra uy tín giả vì mục đích háo danh, vụ lợi.

Một trong những nội dung rất quan trọng trong công tác chuẩn bị đại hội ở các tổ chức đảng là việc chuẩn bị nhân sự. Đại hội có thành công hay không, phụ thuộc một phần rất quan trọng vào công tác chuẩn bị, quy hoạch, sàng lọc nhân sự có chặt chẽ, chu đáo, chính xác hay không. Thời gian gần đây, Trung ương Đảng đã ban hành nhiều chỉ thị yêu cầu tổ chức đảng các cấp cần phải làm thật tốt công tác chuẩn bị nhân sự ngay trước thềm đại hội. Một trong những nội dung các chỉ thị đề ra là các cấp ủy đương nhiệm phải chủ động sàng lọc, không để lọt vào cấp ủy khóa mới những kẻ cơ hội chính trị, lập trường thiếu vững vàng, thiếu quyết đoán, không có khí khái, không dám làm, không dám chịu trách nhiệm.

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII. Ảnh: TTXVN

Tại Đại hội XII, nhìn lại 30 năm đổi mới đất nước, Đảng ta đã chỉ ra hạn chế: Đổi mới chính trị chưa đồng bộ với đổi mới kinh tế. Do đó, bảo đảm tính đồng bộ, phù hợp giữa đổi mới chính trị với đổi mới kinh tế đang là vấn đề thực tiễn cấp bách đặt ra. Để giải quyết vấn đề này, trước hết cần làm rõ mối quan hệ giữa kinh tế và chính trị.

Đại hội XII của Đảng đề ra 12 nhiệm vụ tổng quát, trong đó yêu cầu quán triệt và xử lý tốt 9 mối quan hệ lớn: quan hệ giữa đổi mới, ổn định và phát triển; giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị; giữa tuân theo các quy luật thị trường và bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa; giữa phát triển lực lượng sản xuất và xây dựng, hoàn thiện từng bước quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa; giữa Nhà nước và thị trường; giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội; giữa xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa; giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế; giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ.

Đảng ta đặc biệt quan tâm đến vấn đề xử lý tốt mối quan hệ giữa kinh tế và chính trị trong suốt quá trình đổi mới đất nước, đặc biệt là vấn đề đổi mới chính trị - Nguồn: tuyengiao.vn

Có thể thấy thời gian gần đây, trên thế giới xảy ra không ít những cuộc chiến có liên quan tới sắc tộc hay những xung đột do văn hóa khiến xuất hiện nhiều quan điểm cho rằng, ngày nay xung đột văn hóa có thể thay thế cho đấu tranh giai cấp. Tuy nhiên, nếu nhìn thẳng vào bản chất sẽ thấy những xung đột đó chủ yếu do nguyên nhân địa - kinh tế hoặc địa - chính trị. Và dù đã có những thay đổi đáng kể về hình thức đấu tranh đòi quyền sống, quyền dân chủ và sự công bằng xã hội, nhưng đấu tranh giai cấp vẫn đang tiếp diễn trong những điều kiện mới.

1- Trong vài chục năm qua, trên thế giới đã có những nghiên cứu về sự va chạm, sự xung đột văn hóa ở những vùng, những khu vực thuộc các nền văn minh khác nhau hoặc các chế độ xã hội khác nhau, nhưng có lẽ một trong những người đã bỏ ra nhiều công sức để phân tích sự va chạm hay sự xung đột giữa các nền văn hóa và văn minh ấy chính là Xa-mu-en Phi-líp Hăn-tinh-tơn (Samuel Phillips Huntington) - nhà nghiên cứu chính trị và chiến lược người Mỹ, đã từng là Chủ tịch Hội Khoa học chính trị Mỹ, trong các bài báo Sự va chạm giữa các nền văn minh và Nếu không phải là các nền văn minh thì là cái gì? (Tạp chí Foreign Affairs, 1993) và tập trung nhất là trong công trình Sự va chạm của các nền văn minh(1) (năm 1996). 

Ảnh minh họa - Nguồn: antg.cand.com.vn

Những cán bộ mà bản chất tốt thì không gì có thể lay động được họ. Chỉ những kẻ lương tâm vẩn đục mới tranh thủ mọi cơ hội để vụ lợi.

Sau khi bản kết luận điều tra trong vụ MobiFone mua 95% cổ phần của AVG với giá gần 8.900 tỷ đồng được báo chí đăng tải, trong đó hé lộ lời khai của các cựu quan chức Bộ Thông tin-Truyền thông, MobiFone đã nhận “lại quả” hàng chục tỷ đồng, nhiều người không khỏi rùng mình. Liêm sỉ để đâu, đạo đức chỗ nào?. Không thể tin nổi khi trước đó, chính họ chứ không ai khác, còn đi rao giảng về đạo đức và con đường “đánh mất mình” của người cán bộ…

Lương tâm vẩn đục, nói không đi đôi với làm

PGS.TS Lê Quốc Lý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh (Ảnh: Hoàng Thái)

Nỗ lực hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật nói chung, đặc biệt trong đó là hệ thống pháp luật về phòng, chống tham nhũng được xem là một trong những giải pháp hữu hiệu để chống lại những hành vi "bất Liêm" trong thừa hành công vụ.

>>Trọng trách và bổn phận (Bài 1)
>>Rèn đức - giữ 'Liêm' (Bài 2)
>>Ngọc càng mài càng sáng (Bài 3)
>>Trọng dụng người thực tài (Bài 4)

Cơ chế chính sách đầy đủ, chặt chẽ, tiến kịp cùng với sự phát triển của xã hội sẽ lấp đầy những lỗ hổng, những kẽ hở, để công bộc của dân "không dám" và cũng "không thể" làm trái.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng chủ trì Phiên họp thứ 16 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, ngày 26/7/2019. Ảnh: Trí Dũng/TTXVN

Giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên luôn là vấn đề được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm.

>>Trọng trách và bổn phận (Bài 1)
>>Rèn đức - giữ 'Liêm' (Bài 2)
>>Ngọc càng mài càng sáng (Bài 3)

Từ khi chuẩn bị sáng lập Đảng cho đến khi đi xa, Người coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng yếu của công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng. Cùng với bồi dưỡng giáo dục đạo đức, để "mỗi đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng", Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm bồi dưỡng, phát huy tài năng của người cán bộ. Đạo đức phải gắn liền với năng lực, trong đó đức phải là cội gốc, tài là ngọn cành. 

Ban Tổ chức Trung ương, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Lễ khai giảng Lớp bồi dưỡng kiến thức mới cho cán bộ quy hoạch cấp chiến lược khóa XIII, ngày 6/8/2019, tại Hà Nội. Ảnh: Phương Hoa/TTXVN

Giữ "Liêm" trong cán bộ, đảng viên là yêu cầu đặt ra cho mỗi người trong sinh hoạt, nếp sống cũng như thừa hành chức trách, nhiệm vụ được giao. Đây là quá trình tôi luyện lâu dài, đòi hỏi mỗi cá nhân tự ý thức để tự răn, tự rèn, để liêm khiết phải luôn là phẩm chất hàng đầu của người cán bộ.

>>Trọng trách và bổn phận (Bài 1)
>>Rèn đức - giữ 'Liêm' (Bài 2)

Tự răn, tự rèn
Trước tiên phải thấy rằng đạo đức của cán bộ, đảng viên không phải tự nhiên mà hình thành, như cách nói của Người, đạo đức cách mạng không phải từ trên trời rơi xuống, mà do tu dưỡng, rèn luyện bền bỉ hằng ngày để phát triển, củng cố, như "ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong".

Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp mặt thân mật các đại biểu dự Đại hội liên hoan Anh hùng, Chiến sỹ thi đua ngành nông nghiệp và Đổi công toàn quốc tại Hà Nội, ngày 23/5/1957. Ảnh: Tư liệu TTXVN

Rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên luôn là vấn đề được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm.

>>Trọng trách và bổn phận (Bài 1)

Theo Người "Liêm" là một phần của đạo đức cách mạng mà người đảng viên, người cán bộ tốt phải có, phải rèn luyện. Cho đến cuối đời, trong Di chúc để lại cho muôn đời sau, Hồ Chí Minh vẫn đau đáu về chữ "Liêm" trong xây dựng đạo đức cách mạng cho Đảng, đó là "Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng...".

Giáo sư Hoàng Chí Bảo trình bày tham luận tại Hội thảo khoa học “Noi gương Chủ tịch Hồ Chí Minh” do Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương, Đảng ủy Doanh nghiệp Trung ương và Tạp chí Cộng sản tổ chức hội thảo ngày 22/8/2019, tại Hà Nội. Ảnh: Phương Hoa/TTXVN

Ở Việt Nam, sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (năm 1930), một số người theo xu hướng tơ-rốt-xkít chủ yếu từ Pháp về mưu đồ lập một đảng riêng để chống lại đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản với những khẩu hiệu “tả” để lừa bịp, lôi kéo quần chúng, làm nhân dân lầm tưởng họ là những người cách mạng. Cuộc đấu tranh chống thế lực thù địch là những phần tử tơ-rốt-xkít được Đảng tiến hành kiên quyết, kịp thời vào những năm 1936 - 1939, không những có ý nghĩa bảo vệ hệ tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác  - Lê-nin, bảo vệ đường lối, công tác tổ chức cán bộ của Đảng, củng cố sự đoàn kết thống nhất trong Đảng lúc bấy giờ mà còn để lại những bài học có giá trị cho hiện nay.

Cuộc đấu tranh của Đảng chống thế lực tơ-rốt-xkít những năm 1930 - 1945

Trong quá trình hoạt động trước và sau Cách mạng Tháng Mười Nga, Lê-ôn Tờ-rốt-xky đã bộc lộ những nhận thức và quan điểm chính trị sai trái nhưng lại được ngụy trang bởi những khẩu hiệu, ngôn từ “tả” khuynh, cách mạng giả hiệu. Quan điểm của L.  Tờ-rốt-xky đối lập với chủ nghĩa Mác - Lê-nin trên các vấn đề cơ bản, nhất là chiến lược, sách lược của cách mạng vô sản. L.  Tờ-rốt-xky quyết liệt chống lại đường lối, chính sách của V.I. Lê-nin và Đảng Cộng sản Nga. Ở L. Tờ-rốt-xky thể hiện rõ chủ nghĩa cơ hội chính trị.

Xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính trị hiện nay chính là nội dung và giải pháp cơ bản làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch và cơ hội chính trị - Nguồn: baohatinh.vn

50 năm qua, khắc ghi lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta luôn đặc biệt quan tâm công tác xây dựng Đảng, coi công tác cán bộ là “then chốt của then chốt”. Trong đó, gốc rễ là việc rèn rũa, tôi luyện đội ngũ cán bộ "liêm chính", là công bộc, chỗ dựa tin cậy của nhân dân.

Những vụ việc đau lòng
Đầu năm 2019, dư luận rất bức xúc vì vụ lập hồ sơ khống để nhận tiền đền bù giải phóng mặt bằng tại huyện Thanh Thủy (Phú Thọ). Cậy thế là Phó Chủ tịch UBND huyện, ông Nguyễn Văn Hòa đã chỉ đạo cấp dưới lập hồ sơ, chứng từ khống để nhận tiền đền bù tại dự án giải phóng mặt bằng xây dựng tuyến giao thông Thanh Thủy - Hòa Bình. Trong vụ này, ông Hòa cùng các thuộc hạ đã tham ô hơn 40 tỷ đồng để chi tiêu cá nhân.

Đảng ta luôn đặc biệt quan tâm công tác xây dựng Đảng, coi công tác cán bộ là “then chốt của then chốt”. Ảnh: Trí Dũng/TTXVN

Từ khi quan niệm của một số nước phương Tây cho rằng trong đời sống xã hội, báo chí có vai trò như “quyền lực thứ tư” (sau quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp) được du nhập, một số người làm báo ở Việt Nam đã nhầm tưởng, tự thấy đã có trong tay một “quyền lực” ghê gớm, và lạm dụng “quyền lực” này để rồi bị tha hóa, biến chất khi chạy theo mục đích “phi báo chí”, xa rời nghĩa vụ, trách nhiệm xã hội - nghề nghiệp. Hiện tượng đó nếu không được ngăn chặn kịp thời sẽ tạo ra những hệ lụy về mặt xã hội, đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín, danh dự của những người làm báo chân chính.

Thời gian qua, việc cơ quan chức năng và cơ quan chủ quản báo chí phải cảnh cáo, thu hồi thẻ nhà báo, khởi tố, bắt giam phóng viên vì hành vi lừa đảo, tống tiền doanh nghiệp, ép ký kết hợp đồng quảng cáo... đã không chỉ dừng lại ở một vài hiện tượng đơn lẻ mà đang trở thành “điểm đen” đáng lo ngại. Và thí dụ gần nhất là đầu tháng 8-2019, hai phóng viên của một tờ báo và một tạp chí trung ương có trụ sở tại Hà Nội đã bị lực lượng chức năng của TP Hà Nội và tỉnh Hà Tĩnh khởi tố, bắt tạm giam vì có hành vi tống tiền. Có thể thấy, sai phạm của một số người làm báo đã và đang tác động tiêu cực tới uy tín, hình ảnh của cộng đồng nghề nghiệp, phần nào khiến bạn đọc có cái nhìn và đánh giá sai lệch về báo chí cũng như đội ngũ người làm báo; đặc biệt, qua các mạng xã hội Facebook, Youtube... ý kiến tiêu cực của một số người làm báo và đánh giá tiêu cực về báo giới đang có nguy cơ lây lan. Bởi trên không gian mạng, thay vì đấu tranh với luận điệu xuyên tạc, bịa đặt của các thế lực thù địch, phòng, chống nạn tin giả (fake news), định hướng hoặc trấn an dư luận trước thông tin sai lạc, không thể kiểm chứng... thì một số người làm báo lại bẻ cong ngòi bút, chém gió, phát ngôn tiêu cực, làm nhiễu loạn dư luận, gây khó khăn cho cơ quan chức năng...

Ảnh minh họa (Ảnh TL-nguoilambao.vn)

Biếm họa là một hình thức thông tin đặc thù, biểu đạt thông điệp bằng ngôn ngữ họa hình. Ngôn ngữ họa hình thể hiện trong tác phẩm biếm họa được kết tinh thành biểu tượng, giúp cho người xem dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm theo.

Biếm họa của họa sĩ LAP.

Khát vọng, mong muốn của nhân dân và xã hội vào sự chuyển biến tiến bộ của sự nghiệp giáo dục là rất chính đáng. Dù còn những việc đã và đang có trong ngành giáo dục khiến chúng ta chưa hài lòng, nhưng trước khi cầm bút, gõ phím bàn về giáo dục, mỗi người, trước hết là cán bộ, đảng viên rất cần sự bình tĩnh, khách quan trong xem xét, nhận định về các sự kiện, vấn đề giáo dục một cách chính xác, trung thực,toàn diện, công tâm, vì thông tin về giáo dục có ảnh hưởng mật thiết đến việc giữ gìn an ninh tư tưởng-văn hóa của quốc gia.

Thông tin phiến diện, sai lệch về giáo dục cũng là biểu hiện suy thoái

Ít có lĩnh vực nào được xã hội, người dân quan tâm như lĩnh vực giáo dục. Cũng ít có hoạt động nào mà lại liên quan mật thiết đến mọi người, mọi nhà như hoạt động giáo dục. Nói đến giáo dục là nói đến triển vọng và trăn trở của một đời người, tương lai và nỗi lo của cả gia đình, tiền đồ và thử thách của toàn dân tộc.

Triển vọng, tương lai, tiền đồ lớn hay nhỏ; trăn trở, nỗi lo, thử thách nhiều hay ít của nền giáo dục phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có một yếu tố tuy vô hình nhưng lại có tác động đến sự ổn định, phát triển của giáo dục, đó chính là niềm tin của xã hội đối với sự nghiệp giáo dục.

Ảnh minh họa. Nguồn: hanoimoi.com.vn

Vậy, đâu là yếu tố then chốt để giáo dục tạo dựng, thu hút, lan tỏa niềm tin trong xã hội? Chắc chắn đó chính là những chuyển biến đồng bộ, những kết quả tiến bộ, những thành tích rõ nét trong lĩnh vực giáo dục từ bậc mầm non đến đại học; từ công tác lãnh đạo, quản lý, điều hành đến các hoạt động dạy, học, kiểm tra, thi, đánh giá kết quả, kiểm định chất lượng giáo dục và đào tạo. Một thành quả đáng ghi nhận là trong hai năm học gần đây (2017-2018 và 2018-2019), 100% thí sinh Việt Nam dự thi Olympic quốc tế các môn Vật lý, Toán học, Hóa học, Sinh học, Tin học đều đoạt huy chương. Năm học 2018-2019, Việt Nam lần đầu tiên có hai đại học (Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh) được vào top 1.000 đại học hàng đầu thế giới và 7 đại học được vào danh sách các đại học hàng đầu châu Á. Cả nước hiện có gần 550 chương trình liên kết đào tạo với nước ngoài giữa 85 cơ sở giáo dục đại học Việt Nam và 258 cơ sở giáo dục nước ngoài thuộc 34 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Con số định lượng bao giờ cũng dễ nhìn nhận, nhưng giá trị định tính thì không dễ “cân đong đo đếm”, nên có ý kiến cho rằng, giáo dục Việt Nam vẫn lạc hậu, chưa theo kịp với xu thế phát triển của giáo dục thế giới. Do chỉ nhìn thấy một số hiện tượng tiêu cực xảy ra trong thời gian qua, như: Lạm thu, bạo lực học đường, gian lận thi cử… trong giáo dục, nên có ý kiến nhận định ngành giáo dục liên tiếp bị rơi vào trạng thái “khủng hoảng truyền thông” khiến cho giáo dục Việt Nam vẫn ở tình cảnh loay hoay tìm lối thoát (!).

Tiếc thay, cách nhìn nhận, đánh giá vấn đề như vậy chưa công bằng, thấu đáo. Chưa công bằng ở chỗ là chỉ nhìn một số hiện tượng tiêu cực, bất cập trong hoạt động giáo dục rồi phủ nhận những nỗ lực đổi mới của ngành giáo dục. Chưa thấu đáo ở chỗ là mới nhìn bề mặt mà chưa đánh giá đúng bản chất, chiều sâu vấn đề giáo dục ở nhiều khía cạnh, nhiều góc độ, nhiều phương diện.

Vốn là lĩnh vực rộng lớn, phức tạp, nhạy cảm, trong quá trình triển khai thực hiện đổi mới giáo dục đã xuất hiện nhiều ý kiến phong phú, đa chiều, thậm chí có cả những tranh luận, phản biện đến mức “nảy lửa”. Điều đáng nói ở đây là cái tâm, cái tầm của người tham gia ý kiến, phản biện. Nếu người có tâm đức trong sáng, bản lĩnh vững vàng, giàu tri thức và am hiểu về lĩnh vực, chuyên ngành tham gia tranh luận, góp ý trên tinh thần thiện chí, xây dựng vì lợi ích chung, thì chắc chắn đó là những “lời nói gói vàng”.

Còn những ai chạy theo bề nổi của dư luận, thích nổi tiếng trong đám đông bằng những phát ngôn trái chiều, chưa tìm hiểu cặn kẽ, thấu đáo vấn đề phản biện rồi vội vàng đưa ra ý kiến, phát biểu theo cảm tính chủ quan, thì dễ làm dư luận hiểu sai lệch bản chất vấn đề, gây nhiễu thông tin và không có lợi cho việc củng cố, tăng cường sự đồng thuận xã hội đối với sự nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục. Việc “thông tin phiến diện, một chiều, thổi phồng khuyết điểm” về tình hình đất nước, trong đó có lĩnh vực giáo dục, cũng là một trong những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị mà Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII đã chỉ ra.

Truyền thông đúng mực, khách quan về giáo dục là góp phần giữ vững an ninh tư tưởng - văn hóa

Thực tế cho thấy, mọi lĩnh vực của đời sống xã hội khi tiến hành đổi mới đều không bao giờ trơn tru, bằng phẳng. Giáo dục không những không nằm ngoài quy luật chung đó, mà còn chịu sự đánh giá, giám sát nghiêm ngặt, khắt khe hơn của dư luận xã hội và mọi người, mọi nhà. Điều này dễ hiểu, bởi bất cứ sự đổi mới nào của giáo dục cũng ảnh hưởng đến hàng triệu học sinh, hàng triệu gia đình, hàng triệu phụ huynh. Vì vậy, nếu đổi mới mà không thận trọng, không có lộ trình thích hợp, bước đi cụ thể, giải pháp khả thi, sát thực tế, thì đổi mới giáo dục dễ tạo ra những cú vấp, thậm chí cú sốc cho xã hội.

Trong khi sự kỳ vọng, mong đợi của toàn xã hội vào sự chuyển biến toàn diện của ngành giáo dục rất lớn, thì việc đầu tư nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) cho “nhiệm vụ quốc sách hàng đầu” lại chưa tương xứng, ngang tầm. Trong khi mọi người, mọi nhà, mọi bậc phụ huynh luôn khát khao giáo dục phải sớm làm thay đổi tương lai cho bản thân, con em, gia đình họ, thì tính chất, đặc điểm, yêu cầu của đổi mới giáo dục lại không được phép nóng vội, chủ quan, đốt cháy giai đoạn. Vì thực tiễn chỉ ra rằng, nếu nhiều nghiên cứu, thí nghiệm, thử nghiệm khoa học khác có thể làm tắt, thì riêng đối với khoa học giáo dục phải làm rất công phu, thận trọng và đòi hỏi phải có thời gian, sự kiên trì, bởi nó liên quan đến nhiều thế hệ và sự thịnh suy, hưng vong của cả quốc gia dân tộc.

Ngành giáo dục đang đối mặt với không ít khó khăn, thách thức vì những bất cập từ cơ chế, chính sách chưa được tháo gỡ căn cơ và cả những vấn đề tồn tại từ lâu mà không dễ bề giải quyết trong một sớm một chiều. Để giải quyết những vấn đề này đòi hỏi phải có sự sẻ chia, chung tay góp sức của toàn xã hội. Vì không có lĩnh vực nào mà lại đòi hỏi sự liên kết chặt chẽ giữa các thành viên trong xã hội như lĩnh vực giáo dục. Ở đâu có con người, có tổ chức, có hoạt động là ở đó có giáo dục. Mặt khác, bản chất của giáo dục là một quá trình liên tục từ năm này qua năm khác, từ thế hệ này qua thế khác. “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây/ Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người” (Hồ Chí Minh). Trồng cây ít thì đôi ba năm, dài hơn thì dăm bảy năm, mươi năm là có thể ra hoa kết trái và cho thu hoạch. Nhưng “trồng người” phải kéo dài cả trăm năm, nghĩa là không ngưng nghỉ, không ngắt quãng, mà phải thường xuyên, bền bỉ trao truyền, bồi đắp những tri thức, giá trị mới mà nhân loại đã, đang tạo ra qua từng ngày, từng tháng thì mới có thể đào tạo được một thế hệ con người làm chủ được đất nước, xã hội và xu hướng phát triển của nhân loại.

Phải khẳng định rằng, khát vọng, mong muốn của nhân dân và xã hội vào sự chuyển biến tiến bộ của sự nghiệp giáo dục là rất chính đáng. Điều đáng nói ở đây là, mọi mong muốn, khát vọng phải dựa trên cơ sở hiện thực khách quan của nền giáo dục nói riêng, của điều kiện kinh tế-xã hội đất nước nói chung mới có thể nhìn nhận, đánh giá những vấn đề của giáo dục một cách đạt lý, thấu tình. Dù chưa hẳn hài lòng với những gì ngành giáo dục đã và đang có, nhưng trước khi cầm bút, gõ phím bàn về giáo dục, mỗi chúng ta, trước hết là cán bộ, đảng viên rất cần một “cái đầu lạnh” trong việc xem xét, nhận định về các sự kiện, vấn đề giáo dục một cách trung thực, công tâm, khách quan, vì thông tin về giáo dục có ảnh hưởng mật thiết đến việc giữ gìn an ninh tư tưởng-văn hóa của quốc gia.

Xã hội đặt niềm tin tưởng lớn lao vào ngành giáo dục không chỉ muốn gửi gắm những giá trị tốt đẹp cho tương lai dân tộc, mà còn như muốn thúc giục, nhắc nhở những người làm công tác giáo dục càng phải nỗ lực làm tốt hơn nữa trọng trách cao cả, phận sự lớn lao của mình trước đất nước, nhân dân. Nhưng niềm tin nào cũng rất cần đặt đúng lúc, đúng chỗ, đúng mực, chứ không nên có niềm tin thái quá, vì khi tin gì thái quá dễ làm người trong cuộc thiếu tỉnh táo, thấu đáo khi nhận định, đánh giá những vấn đề, sự kiện giáo dục, nhất là những vấn đề nóng được dư luận xã hội quan tâm.

Khi nhìn nhận, thông tin khách quan, truyền thông đúng mực về giáo dục là chúng ta góp phần động viên, khích lệ hơn 1,2 triệu giáo viên và hơn 22 triệu học sinh giữ vững niềm tin, nhân lên khí thế tích cực trong phong trào thi đua “Dạy tốt, học tốt”, góp phần thực hiện tốt sự nghiệp đổi mới giáo dục để phấn đấu xây dựng nước Việt Nam “sánh vai với các cường quốc năm châu” như Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu hằng mong muốn.

THIỆN VĂN (Quân đội nhân dân)